вторник, 17 февраля 2015 г.

რეალური სამყარო # 4

gaerTianebuli erebis organizacia


1993 wlis 20 dekembers gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri asambleis ormocdamerve sesiaze miRebul iqna SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebi [rezolucia 48/96]

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa
Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis
standartuli wesebi

Sesavali

·         sakiTxis istoria da arsebuli moTxovnilebani
·         saerTaSoriso saqmianoba warsulSi
·         standartuli wesebis SemuSavebis istoiria
·         SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebis arsi da miznebi
·         politikis ZiriTadi koncefciebi
·         SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi da Sromis unari
·         prevenciuli RonisZiebani
·         reabilitacia
·         Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofa



preambula


I Tanabaruflebiani monawileobis winapirobani

wesi 1. problemis arsSi Cawvdoma
wesi 2. samedicino momsaxureba
wesi 3. reabilitacia
wesi 4. damxmare momsaxureba


II miznobrivi dargebi Tanabari SesaZleblobebis Sesaqmnelad

wesi 5. xelmisawvdomoba
wesi 6. ganaTleba
wesi 7. dasaqmeba
wesi 8. Semosavlebis dacva da socialuri uzrunvelyofa
wesi 9. ojaxuri cxovreba da pirovnebis Tavisufleba
wesi 10. kultura
wesi 11.Ddasveneba da sporti
wesi 12. religia

 
III ganxorcielebisTvis saWiro RonisZiebani

wesi 13. informacia da gamokvleva
wesi 14. politikis SemuSaveba da dagegmgva
wesi 15. kanonmdebloba
wesi 16. ekonomikuri politika
wesi 17. saqmianobis koordinireba
wesi 18. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebi
wesi 19. personalis momzadeba
wesi 20. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis gankuTvnili programebis erovnuli     kontroli da Sefaseba gaeros standartuli wesebis danergvis procesSi.
wesi 21. teqnikuri da ekonomikuri TanamSromloba
wesi 22. saerTaSoriso TanamSromloba


IV kontrolis meqanizmebi




                                      


Sesavali

sakiTxis istoria da arsebuli moTxovnebi

1.   SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi arian sazogadoebis nebismier jgufSi da msoflios yvela qveyanaSi. msoflioSi maTi ricxvi sakmaod didia da mzardi.

2.   SezRudvebis gamomwvevi mizezebi da Sedegebi sxvadasxva qveyanaSi sxvadasxvagvaria rac aixsneba gansxvavebuli socialur-ekonomikuri pirobebiTa da saxelmwifoebis mier, TavianT moqalaqeTa keTildReobis dacvis uzrunvelyofisaTvis gatarebul RonisZiebaTa sxvadasxvaobiT.

3.   SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mimarT dReisaTvis arsebuli politika sazogadoebis ganviTarebis bolo orasi wlis Sedegia. umeteswilad es aisaxeba cxovrebis saerTo pirobebsa da sxvadasxva dros gatarebuli socialur-ekonomikuri politikaze. Tumca, SezRudulobis formebis saxasiaTo mravalferovneba gavlenas axdens TviTon SezRuduli SesaZleblobis mqone piris cxovrebis pirobebze. umecreba, ugulvelyofa, crurwmena da SiSi – is socialuri faqtorebia, romlebic mTeli istoriis manZilze win eRobebodnen SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa niWis ganviTarebas da iwvevdnen maT izolacias.

4.   arsebuli politika wlebis manZilze icvleboda: rac gamoixateboda dawyebuli SezRudulobis mqone adamianebis specializirebul dawesebulebebSi elementaluri movlidan, damTavrebuli bavSvebisTvis ganaTlebis micema da zrdasrulTa reabilitaciamde. ganaTlebis da reabilitaciis Sedegad SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi ufro aqtiurad Caebnen politikis Semdgomi ganviTarebis procesebSi. Seqmnilia SezRudulobis mqone adamianebis, maTi ojaxis wevrebisa da TanamoazreTa organizaciebi, romlebic iRwvian cxovrebis pirobebis gaumjobesebisTvis. Mmeore msoflio omis Semdeg gamoikveTa iseTi koncefciebi, rogorebicaa integracia da sazogadoebriv cxovrebaSi CarTva, ris Sedegadac gamoikveTeboda SezRudulobis mqone adamianTa SesaZleblobebis potencialis gaazrebis mzardi maCvenebeli.

5.   60-iani wlebis bolos zogierT qveyanaSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebma daiwyes axali koncefciis SemuSaveba. es koncefcia iTvaliswinebda mWidro kavSirs SezRudulobis formas, romelsac pirovneba ganicdida, struqturasa, garemo pirobebis maxasiaTeblebs da mosaxleobis damokidebulebas Soris. amavdroulad SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa problemebi ganviTarebad qveynebSi sul ufro aqtualuri xdeba. zogierT aseT qveyanaSi SezRudulobis mqone pirTa procentuli raodenoba mosaxleobis saerTo ricxvTan mimarTebaSi Zalze maRalia, Tanac, rogorc wesi, isini sazogadoebis yvelaze Rarib fenas warmoadgenen.


saerTaSoriso saqmianoba warsulSi

6.   SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebi karga xania gaerTianebuli erebisa da sxva saerTaSoriso organizaciebis gansakuTrebul yuradRebis sagnad iqca. SezRudulobis mqone adamianTa saerTaSoriso wlis [1981 weli] yvelaze mniSvnelovan Sedegad gvevlineba SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mimarT SemuSavebuli msoflio samoqmedo programa[1], miRebuli ganeraluri asambleis mier 1982 wlis 3 dekembers 37/52 rezoluciiT. saerTaSoriso welma da msoflio samoqmedo programam am dargis ganviTarebas Zlieri biZgi misca. maTi ganxorcielebisas gansakuTrebuli yuradReba eqceoda SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebs, sxva moqalaqeTa SesaZleblobebTan gaTanabrebis sakiTxSi da socialuri-ekonomikuri ganviTarebis Sedegad maTi sacxovrebeli pirobebis gaumjobesebas. garda amisa, “SezRuduloba” pirvelad ganisazRvra, rogorc urTierTdamokidebuleba SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa da mis garemocvas Soris.

7.   1987 wels stokholmSi Catarda eqspertTa globaluri TaTbiri, romelic mieZRvna SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebs gaeros mier daarsebuli msoflio moqmedebis programis ganxorcielebis msvlelobas aTwleulis Sua wlebSi. am TaTbirze wamoayenes winadadeba SemuSavebuliyo filosofiuri koncefcia samomavlo prioritetuli RonisZiebebis gansazRvris mizniT. am koncefcias safuZvlad daedeboda SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis aRiareba.

8.   TaTbirma rekomendacia gauwia generalur asambleas moewvia specialuri konferencia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa diskriminaciis yvela formis aRmofxvris saerTaSoriso konvenciis SemuSavebis mizniT, romelic aTwleulis bolos saxelmwifoebis mier iqneboda ratificirebuli.

9.   ormocdameore sesiaze italiam generalur asambleas warudgina konvenciis zogadi proeqti. mogvianebiT, SvedeTma generaluri asambleis ormocdameoTxe sesiaze konvenciis proeqtTan dakavSirebiT gaakeTa gancxadeba. TumcaRa, orive SemTxvevaSi aseTi konvenciis mizanSewonilobis Taobaze konsensuss ver miaRwies. mravali monawilis azriT, arsebuli dokumentebiT adamianis uflebebis dacvis Sesaxeb SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi garantirebulni arian uflebebis dacviT iseve, rogorc sxva adamianebi.


standartuli wesebis SemuSavebis istoriaE

10.  ixelmZRvanela ra generaluri asambleis gadawyvetilebebiT, ekonomikurma da socialurma sabWom 1990 wels, Tavis pirvelive morig sesiaze gadawyvita yoveli Rone exmara sxva saxis saerTaSoriso dokumentis SeemuSavebisaTvis. 1990 wlis 24 maiss 1990/26 rezoluciiT sabWom socialuri ganviTarebis komisias sruli uflebamosileba mianiWa, raTa Tavis ocdameTormete sesiaze ganexila sakiTxi specialuri samTavrobo eqspertTa Ria Semadgenlobis samuSao jgufis Seqmnis Taobaze, romelic dafinansdeboda nebayoflobiTi SenatanebiT, bavSvTa, axalgazrdul da zrdasrulTa organizaciebis mWidro TanamSromlobiT specialur dawesebulebebTan, samTavrobaTSoriso organoebTan da arasamTavrobo organizaciebTan, umTavresad ki SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebTan da SeemuSavebina SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebi. sabWom agreTve sTxova komisias daesrulebina am wesebis teqstis damuSaveba, raTa igi sabWos ganexila 1993 wels da waredgina generaluri asambleis ormocdamerve sesiaze.

11.  generaluri asambleis ormocdamexuTe sesiis mesame komitetze Semdgarma momdevno ganxilvam dagvanaxa, rom SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebis SemuSavebis axalma iniciativam farTo mxardaWedra moipova.

12.  socialuri ganviTarebis komisiis ocdameTormete sesiaze standartuli wesebis SemuSavebis iniciativam warmomadgenelTa didi nawilis mxardaWera moipova. msjelobis Sedegad miRebul iqna 1991 wlis 20 Tebervalis 32/2 rezolucia, romelSic komisiam gadawyvita ekonomikuri da socialuri sabWos 1990/26 rezoluciis Tanaxmad Seeqmna gafarToebuli Semadgenlobis specialuri samuSao jgufi.




SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa
Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebis
arsi da miznebi

13.  gaerTianebuli erebis organizaciis mier gaanalizebuli aTwleulis (1983-1992 wlebi) CatarebiT miRebuli gamocdilebis safuZvelze SemuSavda SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrenvelyofis standartuli wesebi. warmodgenili wesebis politikur da moralur safuZvlad gvevlineba adamianis uflebebis saerTaSoriso bili, romelic moicavs adamianis uflebebis sayovelTao deklaracias, ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis saerTaSoriso paqts, samoqalaqo da politikuri ulebebis saerTaSoriso paqts, bavSTa uflebebis konvencias da qalTa diskriminaciis yvelanairi formis likvidaciis konvencias, aseve SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mimarT moqmedebis msoflio programas.

14.  aRniSnuli wesebi, Tumca, savaldebulo ar aris, magram SeiZleba iqces Cveulebrivi saerTaSoriso samarTlis normad, Tuki maT gamoiyenebs im qveyanaTa didi raodenoba, romelTac surT daicvan saerTaSoriso samarTali. warmodgenil wesebSi igulisxmeba, rom saxelmwifoebi ikisreben seriozul moralur da politikur valdebulebebs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelsayofad. wesebi iTvaliswineben pasuxixmgeblobis, RonisZiebaTa miRebisa da TanamSromlobis uzrunvelyofis principebs. maTSi miTiTebulia agreTve is dargebi, romlebsac gadamwyveti mniSvneloba eniWebaT cxovrebis xarisxis amaRlebis uzrunvelyofaSi, sazogadoebriv cxovrebaSi yovelmxrivi monawileobisa da Tanasworobis sakiTxebSi. warmodgenili wesebis safuZvelze dayrdnobiT SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi da maTi organizaciebi SesZleben SeimuSaon TavianTi politika da warmarTon TavianTi saqmianoba. wesebi qmnian qveynebs Soris teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis safuZvlebs, maT Soris gaerTianebuli erebis organizaciis Tu sxva saerTaSoriso organizaciebis daxmarebiT.

15.  warmodgenili wesebis mizania iseTi viTarebis Seqmna, rodesac SezRuduli SesaZleblobis mqone gogonebs, biWebs, mamakacebs Tu qalebs, rogorc sazogadoebis wevrebs, mieniWebaT iseTi uflebebi da movaleobebi, rogoric gaaCniaT sxva pirebs. msoflios yvela qveyanaSi jer kidev arsebobs dabrkolebebi, romlebic xels uSlian SezRudulobis mqone adamianebs ganaxorcielon TavianTi uflebebi da Tavisuflebebi da arTuleben maT srulad Cabmas sazogadoebriv cxovrebaSi. saxelmwifos movaleobaa Seqmnas iseTi pirobebi, rom SesaZlebeli gaxdes dabrkolebaTa daZleva. am procesSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebma da maTma organizacibma, rogorc sruluflebianma partniorebma, aqtiuri roli unda Seasrulon. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis wesebis Seqmna msoflios yvela qveyanaSi adamianuri resursebis mobilizaciisTvis saerTo Zalisxmevis mniSvnelovani SenaZenia. rogorc Cans, gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces mosaxleobis iseT jgufebs, rogorebic arian qalebi, bavSvebi, moxucebi, mosaxleobis Raribi fenebi, muSa-migrantebi, ori an ramdenime saxis SezRudulobis mqone pirebi, mkvidri mosaxleoba da erovnuli umciresobani. amas garda, mxedvelobaSi unda miviRoT ltolvili SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebis didi raodenoba, romlebsac gansakuTrebuli saWiroebebi aqvT da met yuradRebas saWiroeben.




SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebisadmi mimarTuli politikis ZiriTadi koncefciebi

16.  warmodgenili wesebi moicaven iseT koncefciebs, romelTac safuZvlad udevT SezRudulobis mqone adamianTa mimarT qmedebis msoflio programaSi gaSuqebuli ideebi. zogierT maTganSi aisaxa is cvlilebebi, romlebsac adgili hqonda gaerTianebulli erebis organizaciis mier dadgenil aTwleulSi.

SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi da Sromisuunaroba

17.  termini “SezRuduloba” moicavs funqciuri SezRudulobis gansazRvrul nawils, romelic gvxvdeba msoflios yvela qveynis mosaxleobaSi. adamiani SeiZleba fizikuri, gonebrivi an sensoruli darRvevebis, janmrTelobis gauaresebis an fsiqiuri daavadebis Sedegad gaxdes SezRuduli SesaZleblobis matarebeli. aseTi darRvevebi, mdgomareoba an daavadebebi TavianTi xasiaTiT SeiZleba iyos mudmivi an droebiTi.

18.  termini “Sromisuunaroba” niSnavs sazogadoebriv cxovrebaSi, sxvaTa Tanabrad, monawileobis SesaZleblobis dakargvas an SezRudvas. rac moiazrebs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa da mis garemocvas Soris arsebul urTierTobas. es termini im mizniT gamoiyeneba, rom yuradReba gamaxvildes garemoSi arsebul naklovanebebze da sazogadoebis saqmianobis mraval aspeqtrze, kerZod, informaciis, kavSirgabmulobisa da ganaTlebis sferoebze, romlebic zRudaven SezRuduli SesaZleblobis mqone adamianTa SesaZleblobebs, raTa isini sxvebTan erTad Caeban sazogadoebriv cxovrebaSi.

19.  terminebi “SezRuduli SesaZleblobis mqone piri” (invalidi) da “Sromisuunaroba”, rogorc es zemoT, 17 da 18 punqtebSia gansazRvruli, saWiroa ganvixiloT aRniSnuli problemis istoriis Tanamedrove gadasaxedidan. 70-ian wlebSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebi da am sferos mravali warmomadgeneli sastikad ewinaaRmdegeboda imdroindel terminologias. terminebis araswori gamoyeneba iwvevs gaurkvevlobas, maTi arev-dareva xels uSlis Sesabamisi politikis SemuSavebas da/an politikuri xasiaTis RonisZiebebis ganxorcielebas. es terminebi asaxaven samedicino da diagnostikur midgomas da ugulebelyofen sazogadoebis arasrulyofilebasa da naklovanebebs.

20. 1980 wels janmrTelobis dacvis msoflio organizaciam miiRo dazianebis, SezRudulobis, da Sromisuunarobis saerTaSoriso klasifikacia, romelic gvTavazobs ufro zust da imavdroulad SefardebiT midgomas. SezRudulobis da Sromisuunarobis saerTaSoriso klasifikacia mkveTrad mijnavs erTmaneTisgan `dazianebas~, `SezRudulobas~ da “Sromisuunarobas”. klasifikacia farTod gamoiyeneba iseT dargebSi, rogoricaa reabilitacia, ganaTleba, statistika, politika, marTlmsajuleba, demografia, sociologia, ekonomika da anTropologia. zogierTi specialisti eWvobs, rom am klasifikaciaSi termin “Sromisuunarobas”, SesaZloa jer kidev samedicino datvirTva aqvs, masSi aqcenti gadatanilia individumze, rom is, jer kidev, araadeqvaturad asaxavs urTierTqmedebas socialur pirobebsa an individumis niWierebas Soris. am da yvela sxva Sexedulebebs, romlebic gamoiTqva klasifikaciis gamoqveynebidan 12 wlis manZilze, ganixilaven SemdgomSi, maT gadasasinjad mowveul forumebze.

21.  gaerTianebuli erebis organizaciis msoflios moqmedebis programis ganxorcialebis da ganxilvis aTwleulis gamocdilebis gaTvaliswinebiT SesaZlebelia visaubrod SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebis codnis gaRrmavebasa, gamoyenebuli terminebis da sakiTxTa arsis farTod gaazrebis. amJamad xmarebuli terminologia aRiarebs individualuri moTxovnilebebis (reabilitacia, teqnikur saSualebaTa miCena da a.S.), aseve sazogadoebisTvis damaxasiaTebeli naklovanebebis (sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis xelisSemSleli pirobebi) ganxilvis aucileblobas.

SezRudulobis Tavidan acileba

22. termini `SezRudulobis Tavidan acileba~ niSnavs iseTi kompleqsuri RonisZiebebis gatarebas, romelTa meSveobiT Tavidan iqneba acilebuli fizikuri, gonebrivi, fsiqikuri da sensoruli darRvevebis warmoSoba (pirveli donis profilaqtika) an darRvevebis mudmiv funqcionalur SezRudvaSi gadasvla (meore donis profilaqtika). SezRudulobis Tavidan asacileblad SeiZleba sxvadasxva saxis RonisZiebaTa ganxorcieleba, kerZod pirveladi samedicino-sanitaruli daxmareba, mSobiarobamdeli da mSobiarobis Semdgomi movla, dietoTerapiis popularizacia, infeqciur daavadebaTa sawinaaRmdego vaqcinacia, endemuri daavadebebis winaaRmdeg brZola, Sromis dacva da sxvadasxva situaciaSi ubeduri SemTxvevebis Tavidan acileba, maTSoris samuSao adgilebis morgeba, raTa Tavidan aviciloT profesionaluri daavadebebi, garemos dabinZurebis an SeiaraRebuli konfliqtebis Sedegad gamowveuli Sromis unaris dakargvis sawinaaRmdego programebis ganxorcieleba.

reabilitacia

23.  termini “rebilitacia” aRniSnavs process, romelic miznad isaxavs SezRudulobis mqone adamianTa daxmarbas miaRwion optimalur fizikur, inteleqtualur, fsiqologiur da/an socialuri aqtivvobis dones, rac xels Seuwyobs da saSualebas miscems maT Secvalon TavianTi cxovreba da gaafarToon damoukideblobis CarCoebi. reabilitacia SeiZleba moicavdes RonisZiebebs, rogoricaa uzrunvelyofa da/an funqciaTa aRdgena, an danaklisis kompensacia finqciebis dakargvis an SezRudvis SemTxvevaSi. reabilitaciis procesi ar gulisxmobs mxolod samedicino daxmarebas. igi moicavs zomebisa da RonisZiebebis farTo speqtrs, dawyebuli sawyisi reabilitaciidan, ufro zogad reabilitaciamde da damTavrebuli ufro mizanmimarTul qmedebamde, magaliTad, pofesiuli Sromisunarianobis aRdgenamde.

Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofa

24. termini “Tanabari SesaZleblobebis uzrunvrlyofa”, aRniSnavs process, romlis meSveobiTac sazogadoebis da garemos sxvadasxva sistemebi, rogoricaa momsaxureba, SromiTi saqmianoba da informacia yvelasTvis xemisawvdomia, gansakuTrebiT ki SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirebisTvis.

25.  uflebaTa Tanasworobis principi gulisxmobs, rom uklebliv yvela individumis moTxovnilebani erTnairad mniSvnelovania, rom es moTxovnilebebi unda gamoyenebul iqnas sazogadoebaSi dagegmarebis safuZvlad da rom yvela saSualeba ise unda iqnas gamoyenebuli, rom TiToeul individums hqondes sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis Tanabari SesaZleblobebi.

26. SezRudulobis mqone adamianebi sazogadoebis wevrebi arian da ufleba aqvT icxovron TavianT TemebSi. maT unda miiRon is daxmareba, romelic esaWiroebaT, Cveulebrivi jandacvis, ganaTlebis dasaqmebisa da socialuri momsaxurebis sistemebis CarCoebSi.

27. Tanabari uflebebis miRwevis Semdeg maT unda hqondeT Tanabari movaleobani. Tanabari uflebebis mopovebis Semdeg sazogadoeba maTgan mets moelis. Tanabari uflebebis uzrunvelyofis procesis farglebSi aucilebelia iseTi pirobebis Seqmna, raTa maT, rogorc sazogadoebis wevrebma, srulfasovnad Seasrulon TavianTi movaleobani.



preambula

saxelmwifoebi,

     iTvaliswineben gaerTianebuli erebis organizaciis wesdebis Tanaxmad miRebul valdebulebebs gaerTianebuli erebis organizaciasTan erTad Seasrulon erToblivi da damoukidebeli moqmedeba cxovrebis donis asamaRlebis, mosaxleobis srulad dasasaqmebis, ekonomikuri da socialuri progresisa da ganviTarebis mizniT,

     adastureben wesdebaSi gacxadebuli adamianis uflebebis da ZiriTadi Tavisuflebebis, socialuri samarTlianobis, adamianis pirovnebis faseulobisa da Rirsebis erTgulebas,

     kerZod, Segvaxseneben adamianis uflebebis saerTaSoriso standartebs, romlebic ganmtkicebulia adamianis uflebaTa saerTaSoriso deklaraciiT, ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis saerTaSoriso paqtiT da samoqalaqo da politikuri uflebebis saerTaSoriso paqtiT,

     xazgasmiT aRniSnaven, rom am dokumentSi gamoqveynebuli uflebebi unda iyos Tanabrad garantirebuli yoveli adamianisTvis, yovelgvari diskriminaciis gareSe,

     apelireben ra bavSvTa uflebebis konvenciaze, romelic krZalavs SezRudulobis niSniT diskriminacias da iTvaliswinebs specialur RonisZiebebs SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebis uflebebis uzrunvelsayofad, da yvela mSromel-migrantisa da maTi ojaxis wevrebis uflebaTa dacvis  saerTaSoriso konvencias, romelic iTvaliswinebs SezRudulobis Tavidan acilebis RonisZiebebs,

     Segvaxseneben qalTa diskriminaciis yvela formis likvidaciis konvencias, rac mimarTulia SezRuduli SesaZleblobebis mqone gogonebisa da qalebis uflebebis uzrunvelyofisken,

     mxedvelobaSi iReben SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa uflebebis deklaracias, gonebrivi SezRudulobis mqone pirTa uflebebis deklaracias, socialuri progresisa da ganviTarebis deklaracias, fsiqikuri darRvevebis mqone pirebis uflebaTa dacvis da fsiqiatriuli daxmarebis gaumjobesebis principebs, aseve generaluri asmbleis mier miRebul sxva Sesabamis dokumentebs,

     iTvaliswineben Sromis saerTaSoriso organizaciis mier miRebul Sesabamis konvenciebsa da rekomendaciebs, kerZod, aradiskriminaciul damokidebulebas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa samuSaoze miRebisas,

     mxedvelobaSi iReben gaerTianebuli erebis organizaciis mier SemuSavebul rekomendaciebs da Sedegebs ganaTlebis, mecnierebis da kulturis dargSi, kerZod, msoflio deklaracias “ganaTleba yelasaTvis”, jandacvis msoflio organizaciis, gaerTianebuli erebis organizaciis bavSvaTa fondis da sxva Sesabamisi organizaciebis saqmanobis Sedegead miRebul Sesabamis rekomendaciebs,
     iTvaliswineben saxelmwifoTa valdebulebebs garemos dacvis Sesaxeb,

     axsovT SeiaraRebuli konfliqtebis gamaCanagebeli Sedegebi da sinanuls gamoxataven iaraRis dasamzadeblad resursebis SeuzRudavad gamoyenebis gamo,

     aRiareben, rom SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa mimarT qmedebis msoflio programa da masSi Cadebuli gansazRvreba Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis Sesaxeb warmoadgens saerTaSoriso Tanamegobrobis seriozul mcdelobas mianiWos am sxvadasxvagvar saerTaSoriso dokumentebsa da rekomendaciebs praqtikuli da konkretuli mniSvneloba,
     aRiareben agreTve, rom gaeros mier dadgenili SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa aTwleulis (1983-1992 ww.) – amocana ganaxorcielon moqmedebis msoflio programa kvlavindeburad aqtualuria da moiTxovs mudmivmoqmedi gadaudebeli RonisZiebebis miRebas,

     Segvaxseneben, rom moqmedebis msoflio programis safuZvelSi devs is koncefciebi, romelTac erTnairi yuradReba da aqtualuri mniSvneloba eniWebaT rogorc ganviTarebad, aseve warmoebaganviTarebul qveynebSi,

     darwmunebulni arian, rom adamianis Tanaswori uflebebis dacvisa da SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis sruli uzrunvelyofisaTvis aucilebelia aqtiuri Zalisxmeva,

     aRniSnaven, rom SezRudulobis mqone adamianebi, maTi mSoblebi, meurveebi, maTi interesebis damcveli pirebi Tu organizaciebi unda gamodiodnen saxelmwifoTa aqtiur partniorebad yvela im RinisZiebaTa dagegmvasa da ganxorcielebaSi, romlebic exeba maT moqalaqeobas, politikur, ekonomikur, socialur da kulturul uflebebs,

     moqmedeben ekonomikuri da socialuri sabWos 1990/26 rezoluciis aRsasruleblad da xelmZRvaneloben konkretuli RonisZiebebis dawvrilebiTi CamonaTvaliT, romlebic aRniSnulia moqmedebis msoflio programaSi, rac aucilebelia, raTa SezRudulobis mqone adamianebma sxvebTan Tanasworobas miaRwion.

     miRebul iqna qvemoT CamoTvlili SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebi imisaTvis, rom:

a)   xazgasmiT aRiniSnos, rom gatarebuli yvela RonisZieba moiTxovs sferos codnas, SezRudulobis mqone adamianTa cxovrebis pirobebisa da maTi gansakuTrebuli moTxovnilebebis Sesabamis codnasa da gamocdilebas;

b)   xazgasmiT aRiniSnos, rom socialur-ekonomikuri ganviTarebis erT-erTi ZiriTadi amocanaa yvela adamianisaTvis sazogadoebrivi cxovrebis nebismieri sferos xelmisawvdomobis uzrunvelyofa;

c)  ganisazRvros SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mimarT gatarebuli socialuri politikis ZiriTadi aspeqtebi, maT Soris, Sesabamis SemTxvevebSi teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis aqtiur xelSewyobas;

d)  SeTavazebul iqnas politikur gadawyvetilebaTa miRebis procesis variantebi, romlebic aucilebelia Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelsayofad, teqnikur da ekonomikur doneebs Soris mniSvnelovani gansxvavebulobis gaTvaliswinebiT, procesis msvlelobaSi aisaxos im kulturuli konteqstis mkafio gageba, romlis farglebSic mimdinareobs es procesi, da maTSi SezRudulobis mqone adamianTa monawileobis gadamwyveti rolis mieniWebas;

e)   SeTavazebul iqnas mWidro TanamSromlobis erovnuli meqanizmebi saxelmwifoTa, gaerTianebuli erebis organizaciis sistemis organoebsa, sxva samTavrobaTSoriso organoebsa da SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebs Soris;

f)  SeTavazebul iqnas procesis kontrolis efeqturi meqanizmebi, romlis daxmarebiT saxelmwifoebi SesZleben uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobani.



I Tanabaruflebiani monawileobis winapirobebi

wesi 1. problemebis arsSi Cawvdoma

saxelmwifoebma zomebi unda miiRon, raTa Cawvdes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mdgomareobas sazogadoebaSi, uflebebs, moTxovnebsa da maT wvlils.

1.      saxelmwifoebma unda uzrunvelyon, rom kompetentur organoebma gavrcelon uaxlesi informacia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Soris, maT ojaxebsa, specialistebsa da farTo sazogadoebaSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis gankuTvnili programebisa da momsaxurebis Sesaxeb. aseTi informacia SezRudulobis mqone adamianebs unda miawodon maTTvis misaRebi formiT.

2.      saxelmwifoebma unda moaxdinon organizireba da xeli Seuwyon im sainformacio kampaniebs, romlebic exebian SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebs da maT mimarT gatarebul politikas, amavdroulad ityobinebian, rom ssmp SezRudulobis mqone adamianebi iseTive ufleba-movaleobebiT sargebloben, rogorc yvela sxva moqalaqe. es gaamarTlebda im RonisZiebebis gatarebis aucileblobas, romlebic mimarTulia SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis yovelmxrivi xelSemSleli pirobebis aRmofxvras.

3.      saxelmwifoebma unda waaxalison masobrivi informaciis saSualebani, raTa SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs dadebiTi mxridan aSuqebdnen; amisaTvis saWiroa konsultaciebis Catareba SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa organizaciebTan.

4.      saxelmwifoebma unda uzrunvelyon, rom sazogadoebis ganaTlebis programebSi aisaxos SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa yovelmxrivi monawileoba sazogadoebriv cxovrebaSi da maTi Tanasworuflebianobis principebis yvela aspeqtebi.

5.      saxelmwifoebma unda miiwvion SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi, ojaxis wevrebi da maTi organizaciebi miiRon monawileoba sazogadoebis ganaTlebis im programebSi, romlebic Seexeba SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mdgomareobas.

6.      saxelmwifoebma unda waaxalison kerZo seqtoris sawarmo-dawesebulebebi, raTa CarTon SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebi yvela aspeqtis gaTvaliswinebiT.

7.      saxelmwifoebma unda SeimuSaon da waaxalison im programaTa ganxorcieleba, romlebic mimarTulia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakuTari uflebebisa da SesaZleblobebis codnis gaRrmavebisken. TviTuzrunvelyofis amaRleba da uflebebis gafarToeba SezRudulobis mqone adamianebs miscems miniWebuli SesaZleblobebis gamoyenebis saSualebas.

8.      problemis Rrmad gaazreba mTavari mizani unda iyos SezRudulobis mqone bavSvebis saganmanaTleblo da rebilitaciis programebis Sedgenisas. SezRudulobis mqone adamianebma TavianTi organizaciebis CarCoebSi unda SeZlon problemis aRqmis urTierT daxmarebis gaweva.

9.      problemis Rrmad gaazreba yvela bavSvisTvis saganmanaTleblo programis nawilad unda iqces da CarTuli iqnes maswavlebelTa da yvela specialistTa momzadebis saswavlo kursebSi.



wesi 2. samedicino momsaxureba

saxelmwifoebma unda uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa efeqturi samedicino momsaxureba.

1.      saxelmwifoebma unda miiRon zomebi im programebis SemuSavebisTvis, raTa moxdes  darRvevebis adreul periodSive aRmoCena, Sefaseba da mkurnaloba, romlebsac ganaxorcieleben specialistTa mravaldiscipliniani jgufebi. es Tavidan agvacilebs da Seamcirebs SezRudulobis masStabebs da mis Sedegebs. saWiroa uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa da maTi ojaxis wevrebis yovelmxrivi monawileoba msgavs programebSi individualur safuZvelze dayrdnobiT, aseve, SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebis monawileoba dagegmarebis processa da saqmianobis SefasebaSi.

2.      organizeba unda gaewios adgilobrivi Temis muSakTa momzadebas iseTi saqmianobisTvis, rogoricaa darRvevebis adreuli aRmoCena, pirveladi daxmarebis gaweva da socialuri momsaxurebis sferos saTanado dawesebulebaSi gagzavna.

3.      saxelmwifoebma unda uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa, gansakuTrebiT CvilTa da bavSvTa iseTive donis samedicino momsaxurebiT imave sistemis CarCoebSi, rogorc sazogadoebis sxva wevrebi.

4.      saxelmwifoebma unda uzrunvelyon eqimebisa da sxva samedicino personalis Sesabamisi momzadeba da aRWurva SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa samedicino momsaxurebisTvis, aseve uzrunvelyon mkurnalobis Sesabamisi meTodebis da samkurnalo saSualebebis xelmisawvdomloba.

5.      saxelmwifoebma unda uzrunvelyon eqimebisa da sxva personalis saTanado momzadeba, raTa maT ar SesTavazon mSoblebs araswori rekomendaciebi, riTac maT Svilebs SeezRudebaT arCevanis saSualeba. momzadebis es procesi uwyveti unda iyos da unda eyrdnobodes ukanasknel informaciebs.

6.      saxelmwifoebma unda uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi nebismier dros nebismieri saxis mkurnalobiT da im samkurnalo preparatebis xelmisawvdomobiT, romlebic maT dasWirdebaT sicocxlisunarinobis amaRlebisa da SenarCunebisaTvis.

wesi 3. reabilitacia

saxelmwifoebma unda uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa reabilitaciis SeTavazeba, raTa maT mieceT saSualeba miaRwion da SeinarCunon damoukideblobis da sicocxlisunarianobis optimaluri done.

1.      saxelmwifoebma unda SeimuSaon SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa yvela jgufisaTvis reabilitaciis erovnuli programebi. aseT programebs safuZvlad unda daedos SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa faqtobrivi moTxovnilebani da sazogadoebriv cxovrebaSi maTi yovelmxrivi monawileobisa da Tanabaruflebianobis principebi.

2.      msgavs programebSi CarTul unda iqnas RonisZiebaTa farTo speqtri, kerZod, sabazo momzadeba dakarguli funqciebis aRdgenisa an kompensaciisaTvis, SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa da maTi ojaxis wevrTa konsultaciebi, TviTmomsaxurebis ganviTareba da saWiroebis SemTxvevaSi SeTavazeba isargeblon iseTi momsaxurebiT, rogoricaa Sefasebis ganxorcieleba da rekomendaciebis gacema.

3.      yvela SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebisaTvis, visac esaWiroeba, reabilitacia unda iyos xelmisawvdomi, maT Soris maTTvis, visac mZime xarisxis da/an mravalsaxovani SezRuduloba aqvs.

4.      SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs da maTi ojaxis wevrebs unda hqondeT sareabilitacio RonisZiebebis SemuSavebisa da ganxorcielebaSi monawileobis miRebis saSualeba.

5.      TemSi unda iyos reabilitaciis yovela samsaxuri, sadac SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sacxovrebelia. TumcaRa gansazRvrul SemTxvevebSi, konkretuli saswavlo miznebisaTvis, Tu es mizanSewonilia, SeiZleba Camoyalibdes reabilitaciis specialuri droebiTi kursebi, sadac SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi iswavlian da icxovreben Sesabamis dawesebulebebSi.

6.      unda waxalisdes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisa da maTi ojaxis wevrebis monawoleoba sareabilitacio saqmanobaSi, magaliTad maswavleblebad, instroqtorebad an konsultantebad.

7.      reabilitaciis programebis Sedgenisa an Sefasebisas saxelmwifoebma unda gamoiyenon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis gamocdileba.

wesi 4. damxmare momsaxureba

saxelmwifoebma SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi unda uzrunvelyon damxmare momsaxurebiT, maTSoris mowyobilobebiT, raTa maT SeZlon damoukidebeli cxovrebis donis amaRleba da yoveldRiurobaSi TavianTi uflebebis gamoyeneba.

1.      saxelmwifoebma unda SeZlon SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uzrunvelyofa damxmare xelsayoebiTa da mowyobilobebiT, individualuri daxmarebiTa da momsaxurebiT, Tarjimnis momsaxurebiT, am RonisZiebebs gadamwyveti roli eniWeba Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelsayofad.

2.      saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon damxmare xelsawyoebisa da mowyobilobebis Seqmnas, warmoebas, ganawilebas, momsaxurebas da maT Sesaxeb informaciis gavrcelebas.

3.      amisaTvis, saWiroa gamoviyenoT arsebuli teqnikuri codna da gamocdileba. qveynebSi, sadac maRalia teqnologiebis ganviTarebis done, aucilebelia srulad iqnes gamoiyenebuli teqnikuri potenciali, raTa amaRldes damxmare xelsawyobisa da mowyobilobebis xarisxi da efeqturoba. didi mniSvneloba eniWeba SedarebiT gamartivebuli da naklebad ZviradRirebuli mowyobilobebis Seqmnasa da warmoebis stimulirebas. amasTan, SeZlebisdagvarad gamoyenebul unda iqnas adgilobrivi masala da adgilobrivi sawarmoo baza. aseTi mowyobilobebis warmoebaSi sasurvelia TviT SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa CarTva.

4.      saxelmwifoebma unda aRiaron, rom yvela SezRudulobis mqone adamiani, romelic saWiroebs damxmare xelsawyoebs, unda hqondes am mowyobilobebiT sargeblobis yvelanairi SesaZlebloba, maT Soris finansuric. es niSnavs, rom damxmare mowyobilobani unda iyos ufasod an iafad, raTa xelmisawvdomi iyos maTTvis da maTi ojaxis wevrebisaTvis.

5.      damxmare xelsawyoebisa da mowyobilobebis warmoebis sareabilitacio programebSi saxelmwifoebma unda gaiTvaliswinon orive sqesis SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvTa gansakuTrebuli saWiroebebi, rogoricaa dizaini, simtkice da asakobrivi maCveneblebis Sesabamisoba.

6.      saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon individualuri daxmarebis iseTi programebis SemuSavebasa da danergvas, romlebic gansakuTrebiT SezRudulobis mZime an mravalgvari formiT daavadebulebs daexmareba enobrivi barieris daZlevaSi. aseTi programebi daexmareboda SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs aemaRlebinaT TavianTi monawileobis done yoveldRiur cxovrebaSi, saojaxo saqmianobaSi, warmoebaSi, skolaSi da moclilobis dros.

7.      individualuri daxmarebis programebi iseTnairad unda iqnes Sedgenili, rom am programebiT sargeblobisas SezRudulobis mqone adamianebs SesaZlebloba hqondeT gadamwyveti gavlena moaxdinon maTi ganxorcielebis formebze.


II. miznobrivi dargebi Tanabari SesaZleblobebis Sesaqmnelad

wesi 5. xelmisawvdomoba

saxelmwifoebma unda aRiaron sazogadoebis cxovrebis yvela sferoSi SezRudulobis mqone adamianTaTvis Tanabari SesaZleblobebis Seqmnis aucilebloba. rac Seexeba SezRudulobis nebismieri formis mqone pirebs, saxelmwifoebma unda: a) ganaxorcielon samoqmedo programebi, raTa maTTvis xelmisawvdomi gaxdes materialuri garemo; da b) miiRon zomebi, raTa uzrunvelyon SezRudulobis mqone adamianebi informaciiTa da komunikaciebiT sargeblobis SesaZleblobiT.

a)   materialuri garemos xelmisawvdoloba

1.      saxelmwifoebma unda miiRon zomebi materialuri garemos gamoyenebisaTvis winaaRmdegobaTa mosaxsnelad. aseT zomaTa ricxvs unda mivakuTvnoT standartebisa da saxelmZRvanelo proncipebis SemuSaveba, agreTve sakanonmdeblo aqtebis miRebis sakiTxis ganxilva, romlebic mimarTulia saerTo sargeblobis sxvadasxva obieqtis gamoyenebisaTvis, rogoricaa sacxovrebeli saxlebi, Senobebi, sazogadoebrivi transporti da sxva satransporto saSualebani, quCebi da gare garemos sxva obieqtebi.

2.      saxelmifoebma unda uzrunvelyon arqiteqtorebis, inJiner-mSeneblebisa da sxva specialistebis, romlebic TavianTi profesiidan gamomdinare muSoben daproeqtebasa da materialuri garemos Seqmnaze, xelmisawvdomi gaxdes Sesatyvisi informacia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mimarT arsebuli politikis da garemos xelmisawvdomlobis uzrunvelyofis zomebis Sesaxeb.

3.      materialuri garemos daproeqtebis da Seqmnisas procesSi Tavdapirveladve unda Caidos xelmisawvdomobis moTxovnebi.

4.      standartebisa da normebis SemuSavebisas, romelic aregulirebs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis garemos xelmisawvdomlobas, saWiroa Catardes konsultaciebi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebTan. aseve saWiroa maTi Tavdapirveladve CarTva am saqmianobaSi adgilobriv sazogadoebrivi obieqtebis dagegmareba, daproeqtebasa da mSeneblobisas, es saSualebas iZleva uzrunvelyoT SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa fizikuri garemos xelmisawvdomobis maqsimaluri xarisxi.

b)   informaciisa da komunikaciis xelmisawvdomoba

5.      SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs, saWiroebis SemTxvevaSi maTi ojaxis wevrebs da interesebis damcvel pirebs yvela etapze xeli unda miuwvdebodeT informaciaze, romlebic exeba diagnozs, maT uflebebsa da arsebuli momsaxurebis programebs. aseTi informacia warmodgenili unda iqnas SezRudulobis mqone adamianTaTvis xelmisawvdomi formiT.

6.      saxelmwifoebma unda SeimuSaon strategia, romelTa meSveobiTac informaciuli momsaxureba da dokumentebi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sxvadasxva jgufisaTvis xelmisawvdomi gaxdeba. mxedvelobaSezRuduli pirebisTvis werilobiTi informaciebis da dokumentebis gacnobisaTvis unda gamoiyenon brailis Srifti, fonogramuli Canawerebi, msxvili Sriftebi da sxva Sesatyvisi teqnologiebi. zustad aseve xmovani informaciis miRebisTvis unda iyos gamoyenebuli Sesabamisi teqnologiebi im pirebisaTvis, romlebsac smenis darRveva axasiaTebT an gagebis problema aqvT.

7.      agreTve, unda izrunon smenadaqveiTebul bavSvTa swavlebisaTvis maT ojaxebsa da TemebSi gamoyenebul iqnas Jestebis ena. sxva adamianebTan urTierTobis uzrunvelsayofisTvis aseve saWiroa smenadaqveiTebulTa uzrunvelyofa surdoTargmaniT.

8.      saWiroa zrunva im pirTa saWiroebebze, romelTac komunikaciis sxva tipis darRvevebi gaaCniaT.

9.      saxelmwifobma unda uzrunvelyon masobrivi informaciis saSualebebis, gansakuTrebiT televiziis, radiosa da gazeTebis momsaxurebis xelmisawvdomoba.

10.     saxelmwifoebma unda uzrunvelyon, rom axali kompiuterizebuli sainformacio sistemebis momsaxureba, romlebic mosaxleobisTvisaa gankuTvnili, Tavdapirveladve an maTi aucilebeli adaptaciis Semdeg xelmisawvdomi unda gaxdes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTaTvis.

11.     sainformacio momsaxurebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofis RonisZiebebis SemuSavebis dros saWiroa SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebTan konsultaciebis miReba.

wesi 6. ganaTleba

saxelmwifoebma unda aRiaron integrirebul struqturebSi SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvTa, axalgazrdaTa da zrdasrulTa dawyebiT, saSualo da umaRlesi ganaTlebis dargSi Tanasworobis principi. unda uzrunvelyon is, rom SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa ganaTleba zogadi ganaTlebis ganuyofeli nawili iyos.

1.      integrirebul struqturebSi SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa ganaTlebis pasuxismgebloba ekisreba zogadi ganaTlebis organoebs. Seiqmnas pirobebi, raTa SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa ganaTlebis sakiTxebi, programebis SemuSaveba da saswavlo procesis organizeba ganaTlebis dargis erovnuli dagegmarebis Semadgenel nawils warmoadgendes.

2.      Cveulebriv skolebSi swavleba gulisxmobs TarjimanTa momsaxurebas da sxva saTanado damxmare mosaxurebas. uzrunvelyofili unda iqnes adeqvaturi xelmisawvdomoba im damxmare samsaxurebze, romlebic daakmayofileben sxvadasxva formis SezRudulobis mqone pirTa saWiroebebsa da moTxovnebs.

3.      swavlebis procesis yvela doneze waxalisdes mSobelTa jgufebis da SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebis CarTuloba.

4.      im qveynebSi, sadac ganaTleba savaldebuloa, is xelmisawvdomi unda iyos orive sqesis bavSvebisaTvis SezRudulobis sxvadasxva formis da xarisxis miuxedavad, maTSoris Zalian mZime formis SezRudulobis SemTxvevaSi.

5.      gansakuTrebul yeradRebas saWiroeben Semdegi pirebi:

a) Cvili asakis SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi;

b) saskolo asakis SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi;

g) zrdasruli SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi, gansakuTrebiT ki qalebi.

6.      saxelmwifoebi valdebulni arian uzrunvelyon SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa ganaTlebis SesaZleblobebi Cveulebriv skolebSi:

a)   iqonion mkveTrad Camoyalibebuli politika, romelic gasagebi da misaRebi iqneba rogorc skolebisaTvis, ise sazogadoebis farTo wreebisaTvisac;

b)   uzrunvelyon saswavlo programaTa moqniloba, ise rom SeiZlebodes maTSi damatebebisa da cvlilebebis Setana;

c)  warmoadginon maRalxarisxovani saswavlo masalebi, uwyvetad uzrunvelyon maswavleblebis momzadeba da mxardaWera.

7.      erToblivi swavleba da saTemo programebi unda ganixilebodes, rogorc SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa swavlebis da profesiuli momzadebis ekonomikurad efeqturi sistemis damatebiTi elementebi. erovnuli programis farglebSi, romlebsac safuZvlad udevs saTemo programebi, unda waxalisdes, gamoyenebul da ganviTarebuli iqnes maTi resursebi, raTa SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa ganaTleba moxdes adgilebze.

8.      im SemTxvevaSi, rodesac zogadi saskolo ganaTlebis sistema jer kidev Sesabamisad ver akmayofiles yvela SezRuduli Sesazleblobebis mqone piris moTxovnas, SesaZlebelia gaTvaliswinebul iqnas specialuri swavleba. es unda emsaxurebodes moswavleTa zogadsaganmanaTleblo skolebSi swavlebisaTvis momzadebas. aseTi swavlebis xarisxi unda pasuxobdes imave standartebsa da miznebs, rogorc zogadi ganaTlebis sistemaSi arsebuli swavlebaa da is mWidrod unda ukavSirdebodes mas. SezRuduli SesaZleblobebis mqone moswavleTaTvis, rogorc minimumi, aucilebelia gamoiyos ganaTlebaze dasaxarji resursebis imdenive wili, ramdenic ixarjeba sxva moswavleTaTvis. saxelmwifoebi unda miiswrafodnen specialuri saswavlo dawesebulebebis Tanamimdevruli integraciisaken saerTo saganmanaTlo sistemaSi. rogorc cnobilia, amJamad specialuri swavleba, SesaZloa mTel rig SemTxvevebSi swavlebis yvelaze misaReb formas warmoadgens zogierTi SezRuduli Sesazleblobebis mqone moswavle.

9.      smena, metyveleba da mxedvelobadaqveiTebulebis gansakuTrebuli sakomunikacio moTxovnilebebis gamo SesaZloa ufro mizanSewonili iyos maTi swavlebis organizeba specialur skolebSi an aseTi pirebisaTvis gankuTvnil specialur klasebSi an Cveulebrivi skolebis specialur jgufebSi. yuradReba unda mieqces swavlebis kulturis gansakuTrebulobas, rac xels Seuwyobs mxedvelobadaqveiTebulTa da smenadaqveiTebulTa urTierTobebis Cvevebis efeqtur aTvisebas da maqsimaluri damoukideblobis miRwevas.

wesi 7. dasaqmeba

saxelmwifoebma unda aRiaron principi, romlis Sesabamisad SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs saSualeba miecemaT ganaxorcielon adamianis ZiriTadi uflebebi da Tavisuflebebi,  gansakuTrebiT, dasaqmebis sferoSi. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs, rogorc soflad aseve qalaqad unda hqondeT Tanabari SesaZleblobebi, rom Sromis bazarze TavianTi SromiTi saqmianobiT miiRon Semosavali.

1.        dasaqmebis sferoSi arsebuli kanonebi da wesebi ar unda iyos diskriminaciuli, ar unda zRudavdes SezRudulobis mqone pirebs da ar unda abrkolebdes maT SromiT mowyobas.

2.        saxelmwifoebma aqtiurad unda dauWiron mxari SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa CarTvas Sromis Tavisufal bazarze. aqtiuri mxardaWera SesaZlebelia sxvdasxva RonisZiebebiT, sadac gaTvaliswinebul iqneba profesiuli momzadeba, mastimulirebeli qvotebis (wilis) dadgena, rezervireba an mizandasaxuli SromiTi mowyoba, mcire sawarmoebisaTvis sesxis an sufsidiebis gacema, specialuri kontraqtebis dadeba, warmoebisaTvis upiratesi uflebebis miniWeba, sagadasaxado SeRavaTebi, kontraqtebis garantiebis dacva an sxva saxis teqnikuri da finansuri daxmarebis gaweva sawarmoebisTvis, romlebic daiqiraveben SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs. saxelmwifoebma unda waaxalisos damqiravebeli, raTa damqiravebelma Sesaferisi pirobebi Seuqmnas SezRuduli Sesazleblobebis mqone muSakebs.

3.        saxelmwifoTa sasurvelia samoqmedo programebSi gaiTvaliswinon:

a)   RonisZiebebi sawarmo Senobebis, samuSao adgilebisa da samuSao saaTebis imdagvarad morgeba, rom isini Seesabamebodnen SezRudulobis sxvadasxva formis mqone pirTa moTxovnebs;

b) RonisZiebebi axali teqnologiebis danergvisaTvis damxmare mowyobilobebisa da samarjveebis warmoebaSi da is RonisZiebebi, romlebic uzrunvelyofen aseT saSualebaTa da mowyobilobaTa xelmisawvdomobas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisaTvis, raTa maT SeZlon samuSaos miReba da am samuSao adgilis SenarCuneba;

c)  saTanado swavlebiTa da samuSaoze mowyobiT uzrunvelyofa; agreTve mTargmnelTa   uwyveti mxardaWera, maTi individualuri daxmarebiTa da momsaxurebiT uzrunvelyofa.

4.        saxelmwifoebma unda moawyon da xeliSeuwyon sazogadoebis gaTviTcnobierebis kampaniebis warmoebis gafarToebas, raTa Sewydes momuSave SezRudulobis mqone adamianebisadmi cru rwmena da negatiuri damokidebuleba.

5.        saxelmwifoebma, saxelmwifo seqtorSi SromiTi mowyobisaTvis, rogorc damqiravebelma SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirebisTvis unda Seqmnan xelsayreli pirobebi.

6.        saxelmwifoebma, muSakTa organizaciebma da damqiraveblebma unda iTanamSromlon da Tanasworuflebiani politika ganaxorcielon daqiravebis da samsaxurSi dawinaurebis, Sromis pirobebis gaumjobesebisa da xelfasis momatebis sferoebSi; zomebi unda miiRon SromiTi pirobebis gasaumjobeseblad, raTa Tavidan iqnas acilebuli travmebi da dazianebebi, romlebic Sromis unaris dakargvas gamoiwveven; sareabilitacio RonisZiebebi im muSakTaTvis, romlebmac daSavdnen sawarmoo tramviT.
7.        yvela SemTxvevaSi miznad unda iqnas dasaxuli SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa SromiTi mowyoba Tavisufali bazris pirobebSi. maTi dasaqmebis mizniT SesaZloa Seiqmnas mcire sawarmo erTeulebi, romlebic garantirebulni an uzrunvelyofilni iqnebian Sromis mowyobis Sesabamisi saSualebebiT. saWiroa, rom aseTi programebis xarisxi Sefasdes, Tu ramdanad sakmarisi da mizanSewonilia SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirebis uzrunvelsayofad SromiT bazarze dasaqmebisaTvis.

8.        saWiroa gatardes zomebi, raTa SezRudulobis mqone adamianebi  CarTul iqnen kadrebis momzadebis programebSi, sxvadasxva kerZo da arasamTavrobo seqtorSi dasaqmebis programebis damuSavebaSi;

9.        saxelmwifoebma, profesiulma kavSirebma da damqiraveblebma mTeli ZalisxmeviT unda iTanamSromlon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebTan, raTa Seiqmnas kadrebis momzadebis pirobebi, aseve moqnili samuSao grafiki, arasruli samuSao dRis dadgenis da Tanamdebobebis ganawilebis, SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis damoukidebeli saqmianobis da maTze zrunvis saSualeba.

wesi 8. Semosavlebis dacva da socialuri uzrunvelyofa

saxelmwifoebi, pasuxismgebelni arian socialurad uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi da daicvan maTi Semosavlebi.

1.        saxelmwifoebma, unda uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis saTanado Semosavlebis dacva, an romlebmac Sromisuunarobis an droebiTi SromisuunarobasTan dakavSirebuli mizezebis gamo dakarges saarsebo saSualebaTa gamomuSavebis saSualeba, SeumcirdaT xelfasi an ar gaaCniaT samuSaos Sovnis saSualeba. saxelmwifoebma unda izrunon, rom maTTvis daxmarebis aRmoCenisas mxedvelobaSi iqonion SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa is xarjebi, romlebsac isini da maTi ojaxebi saWiroeben SezRudulobis gamo.      

2.        im qveynebSi, sadac ukve arsebobs an yalibdeba socialuri uzrunvelyofis, socialuri dazRvevis an sxva msgavsi daxmarebis sistemebi sruliad mosaxleobis dasaxmareblad, saxelmwifoebma, unda izrunon, rom aseTma sistemebma ar moaxdinos diskriminacia, ar Selaxos da ar SezRudos SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa interesebi da uflebebi.

3.        saxelmwifoebma, aseve unda aRmouCinon materialuri daxmareba im pirebs, romlebmac Tavis Tavze aiRes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mzrunveloba.

4.        socialuri uzrunvelyofis sistemebi unda moicavdes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa potencialis aRdgenis RonisZiebebs. Aam sistemebSi gaTvaliswinebuli unda iqnas agreTve profesiul-teqnikuri swavlebis organizireba, ganviTareba, dafinanseba da aseTi ganaTlebis miRebis xelSewyoba; aseve xeli unda Seewyos dasaqmebis samsaxurebs.

5.        socialuri uzrunvelyofis programebma unda waaxalison samuSaos mZebneli SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi, raTa moxdes maTi Semosavlebis zrda da/an danazogebis aRdgena.

6.        materialuri daxmareba, SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirebs unda gaewioT manamde, sanam es pirebi iTvlebian SezRudulobis mqone pirebad, Tanac ise, rom isini yovelTvis eswrafodnen iSovon samuSao. aseTi daxmarebis Semcireba an Sewyveta SeiZleba mxolod mas Semdeg, rac SezRuduli SesaZleblobebis mqone piri iwyebs muSaobas da iRebs adeqvatur da garantirebul anazRaurebas.

7.        im saxelmwifoebma, sadac socialuri uzrunvelyofis samsaxuri upiratesad kerZo seqtorebs ganekuTvneba, unda waaxalison adgilobrivi Temebi, saqvelmoqmedo organizaciebi da ojaxebi, raTa maT SeimuSavon sakuTari RonisZiebebi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis dasasaqmeblad.

wesi 9. ojaxuri cxovreba da pirovnebis Tavisufleba

saxelmwifoebma, unda xeliSeuwyon ojaxur cxovrebaSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sruli datvirTviT monawileobas. saxelmwifoebma, unda daicvan maTi piradi Tavisufleba da uzrunvelyon, raTa kanonmdeblobaSi ar iqnas daSvebuli diskriminacia, uflebebis SezRudva sqesobriv urTierTobaSi, qorwinebaSi, dedobasa da mamobaSi.

1.        SezRudulobis mqone adamianebs saSualeba unda mieceT, icxovron TavianT ojaxebTan erTad. saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon ojaxur sakiTxebTan dakavSirebuli sakonsultacio samsaxurebis momsaxurebaSi Sediodes SezRudulobasTan dakavSirebuli sakiTxebi da mis gavlenas ojaxur cxovrebaze. im ojaxebs, romlebsac SezRuduli SesaZleblobebis mqone wevri hyavs saSualeba unda hqondeT isargeblon sapatrontaJo momsaxurebiT (Sin momsaxurebiT) da aseve gaaCndeT damatebiTi SesaZleblobebi SezRudulobis mqone adamianebis mosavlelad. saxelmwifoebma, unda aRmofxvran yvela gaumarTlebeli dabrkoleba im pirTa mimarT, romlebsac surT mouaron an iSvilon SezRudulobis mqone bavSvi an mozardi.

2.        SezRudulobis mqone adamianebi Tavs unda grZnobdnen srulfasovnad sqesobriv urTierTobaSi, SeZlon daamyaron sqesobrivi kavSirebi da iyolion Svilebi. iTvaliswinebs ra, rom SezRudulobis mqone adamianebs qorwinebisas da ojaxis Seqmnisas SeiZleba SexvdeT uamravi siZnele, saxelmwifoebi xelsuwyoben Sesabamisi konsultaciebiT uzrunvelyofas. SezRudulobis mqone adamianebs unda hqondeT sazogadoebis sxva wevrebTan gaTanabrebuli midgoma ojaxis dagegmvis sakiTxebSi, agreTve gasagebi formiT warmodgenili informacia maTi organizmis sqesobriv funqciebze.

3.        saxelmwifoebma, unda izrunon Seicvalos sazogadoebaSi arsebuli negatiuri stereotipebi SezRudulobis mqone adamianebis daqorwinebis, maTi sqesobrivi cxovrebis da Svilebis gaCenis uflebis sakiTxebSi, gansakuTrebiT ki SezRudulobis mqone gogonebsa da qalebisadmi. am stereotipebis winaaRmdeg brZolaSi mniSvnelovani roli ekisreba masobrivi informaciis saSualebebs, risTvisac unda moxdes maTi waxaliseba.

4.        aucilebelia SezRudulobis mqone adamianebis da maTi ojaxis wevrebis yovelmxrivi informireba, Tu rogor daicvan Tavi seqsualuri an Zaladobis sxva formebisagan. SezRudulobis mqone adamianebi am mxriv gansakuTrbul mgrZnobiarobas avlenen ojaxSi, sazogadoebasa da samkurnalo dawesebulebebSi, amitom saWiroeben ganmartebas, Tu rogor aicilon Tavidan Zaladoba da xelyofa, rogor gansazRvron, rodis xdeba aseTi xelyofa da rogor acnobon aseTi SemTxvevebis dros.

wesi 10. kultura

saxlmwifoebi, uzrunvelyofen SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa kulturul cxovrebaSi Cabmas da uqmnian maT Tanasworuflebiani monawileobis SesaZleblobas.

1.       saxelmwifoebi, qmnian yvela piroba, rom SezRudulobis mqone adamianebma qalaqis mcxovrebni iqnebian, Tu soflisa SeZlon TavianTi SemoqmedebiTi, mxatvruli da inteleqtualuri potencialis gamoyeneba ara marto piradi keTildReobisTvis, aramed mTeli sazogadoebis sargeblobisTvis. aseTi saqmianobebia, magaliTad: qoreografia, musika, leteratura, Teatri, saxviTi xelovneba, ferwera, qandakeba. ganviTarebad qveynebSi gansakuTrebiT unda gamaxvildes yeradReba xelovnebis iseT Tanamedrove da tradiciul dargebze, rogoricaa Tojinebis spektakli, leqsebis deklamireba da prozauli nawarmoebis saojaxo kiTxva.

2.       saxelmwifoebma, unda uzrunvelyon iseTi kulturul-saganmanaTleblo dawesebulebebis xelmisawvdomoba, rogoricaa Teatrebi, muzeumebi, kinoTeatrebi da biblioTekebi, gaafarToon maTi sargeblobis SesaZleblobebi.

3.       saxelmwifoebma unda SeimuSaon da gamoiyenon specialuri teqnikuri saSualebebi, raTa SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirebisaTvis xelmisawvdomi gaxdes literaturuli nawarmoebebis wakiTxva, Teatraluri dadgmebisa da filmebis naxvis SesaZlebloba.

wesi 11. dasveneba da sporti

saxelmwifoebma Tanabari SesaZleblobebi unda Seuqmnan SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs dasvenebaSi da sportSi monawileobisaTvis.

1.        saxelmwifoebma unda miiRon zomebi, rom SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisTvis xelmisawvdomi iyos dasasvenebeli adgilebi da sporti, sastumroebi, pliaJebi, sportuli arenebi, sportuli darbazebi da a.S. aseve gaTvaliswinebul iqnas im personalis Tanadgoma, romelic axorcielebs dasasvenebel da sportul programebs, maT Soris iseT proeqtebsac, romlebic iTvaliswineben xelmisawvdomobis meTodikis da sainformacio - saswavlo programebis SemuSavebaSi monawileobas.

2.        turistuli organizaciebi, samogzauro biuroebi, sastumroebi, sazogadoebrivi da sxva dawesebulebebi, romlebic organizacias uweven dasvenebasa da mogzaurobebs gamonaklisis gareSe yvelas unda moemsaxuron, amasTan unda gaiTvaliswinon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa gansakuTrebuli moTxovnilebebi. am miznis misaRwevad saWiroa Sesabamisi kadrebis momzadebis organizeba.

3.        saWiroa sprotuli organizaciebis waxaliseba, raTa maT gaafarToon sportul RonisZiebebSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa monawileobis SesaZleblobebi. zog SemTxvevaSi sakmarisia SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa am RonisZiebebze SeRwevadobis uzrunvelyofa. sxva SemTxvevebSi ki aucilebelia specialuri RonisZiebebis dasaxva an specialuri TamaSobebis organizeba. saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa monawileobas erovnul da saerTaSoriso SejibrebebSi.

4.        sportul RonisZiebebSi monawile SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs swavlebisa da varjiSis iseTive pirobebi unda SeeqmnaT, rogorc sxva sprocmenebs.

5.        sportuli RonisZiebebis da dasvenebis dagegmarebisas saWiroa organizatorebma gaiaron konsultacibi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebTan.

wesi 12. religia

saxelmwifoebi xels Seuwyoben RonisZiebebs, romlebic uzrunvelyofen SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanabaruflebian monawileobas TavianTi Temebis religiur cxovrebaSi.

1.       saxelmwifoebs marTebT, religiuri organizaciebis warmomadgenlebTan konsultaciisas waaxalison diskriminaciis likvidacia da SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa religiur cxovrebaSi CarTvis RonisZiebebi.

2.       saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon religiur dawesebulebebsa da organizaciebSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sakiTxebis informaciis gavrcelebas. saxelmwifoebma agreTve unda daaintereson religiuri organizaciebis warmomadgenlebi, raTa maT sasuliero pirTa momzadebisa da religiuri aRzrdis programebSi CarTon informacia SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTaTvis gamiznuli politikis Sesaxeb.

3.       maT agreTve unda waaxalison sensoruli darRvevebis mqone pirebisaTvis religiuri literaturiT sargebloba.

4.       saxelmwifoebma da/an religiurma organizaciebma konsultaciebi unda gaiaron SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa organizaciebTan, im RonisZiebaTa SemuSavebaSi, romlebic uzrunvelyofen, SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanasworuflebian monawileobas religiur saqmianobaSi.





III. ganxorcielebisaTvis saWiro RonisZiebani

wesi 13. informacia da gamokvleva

saxelmwifoebi Tavis Tavze iRebs ZiriTad pasuxismgeblobas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sacxovrebeli pirobebis Sesaxeb informaciis Segroveba-gavrcelebaze da xels uwyoben yovelmxrivi kompleqsuri gamokvlevebis Catarebas im dabrkolebaTa gamovlenis CaTvliT, romlebic arTuleben SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa cxovrebas.

1.       saxelmwifoebma regularulad unda Seagrovon statistikuri monacemebi orive sqesis sacxovrebeli pirobebis da sxva saxis informaciebis Sesaxeb. monacemebis mopoveba SeiZleba mosaxleobis erovnuli aRweris da saojaxo meurneobis Seswavlis paralelurad, es unda gakeTdes universitetebTan, samecniero–kvleviT insitutebTan SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebTan mWidro TanamSromlobaSi. monacemebi unda Seicavdnen informacias programebis, momsaxurebis da maTi gamoyenebis Sesaxeb.

2.       saxelmwifoebma unda ganixilon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa monacemTa bankis Seqmnis sakiTxebi. banki unda moicavdes statistikur monacemebs, arsebul momsaxurebasa da programebze, aseve SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sxvadasxvagvari jgufebis Sesaxeb. amasTan, unda gaiTvaliswinon piradi cxovrebisa da pirovnebis Tavisuflebis dacvis aucilebloba.

3.       saxelmwifoebma unda SeimuSaon da xeli Seuwyon socialuri da ekonomikuri sakiTxebis Semswavleli programebis ganviTarebas da SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisa da maTi ojaxebis am programaSi monawileobis sakiTxebs. aseTi gamokvlevebi unda moicavdnen informacias mizezebis, SezRudulobis saxeobebis da masStabebis analizs, programebis arsebobasa da efeqturobaze, maTi ganviTarebis da momsaxurebis Sefasebis, da damxmarebis RonisZiebebis Sesaxeb.

4.       saxelmwifoebma unda SeimuSaon da SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa organizaciebTan erTad srulyon erovnuli kvlevisaTvis aucilebeli terminologia da kriteriumebi.

5.       saxelmwifoebma zomebi unda miiRon monacemebis Segroveba-Seswavlis procesSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa monawileobis uzrunvelyofas. msgavsi gamokvlevebis Sesasruleblad saxelmwifoebma unda uzrunvelyon kvalificiuri SezRuduli SesaZleblobebis mqone TanamSromlebis ayvana.

6.       saxelmwifoebi xelsuwyoben samecniero gamokvlevebisa da gamocdilebis arsebuli Sedegebis gacvlasa da urTierTgaziarebas.

7.       saxelmwifoebi yovel Rones xmaroben, raTa SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sakiTxebis codna da informaciebi gavrceldes yvela politikur da administraciul organoebSi erovnul, regionalur da adgilobriv doneebze.

wesi 14. politikis SemuSaveba da dagegmva

saxelmwifoebi uzrunvelyofen SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mimarT gatarebuli politikuri da erovnuli dagegmvis yvela aspeqtis aRnusxvas.

1.       saxelmwifoebma erovnul doneze unda SeimuSaon da ganaxorcielon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa interesebis Sesabamisi politikis dagegmva. agreTve unda iTanamSromlon da xeli Seuwyon adgilobriv da regionul doneze RonisZiebebis Casatarebas.

2.      saxelmwifoebi xelsuwyoben SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebis monawileobas programebis da dagegmarebis yvela doneze, rac exeba maT socialur da ekonomikur mdgomareobas.

3.      SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa moTxovnebi da interesebi ar ganixileba calke, isini SeZlebisdagvarad CarTulia saerTo ganviTarebis gegmebSi.

4.      SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mdgomareobaze saxelmwifoTa mier aRebuli pasuxismgeblobani ar aTavisuflebs sxva organizaciebsa da kerZo pirebs pasuxismgeblobidan. nebismieri organizacia Tu kerZo piri, romelic axorcielebs sazogadoebriv saqmianobas momsaxurebasa da informaciis gavrcelebaze unda waxalisdes Tavad aiRos pasuxismgebloba SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis informaciis miwodebaze.

5.      saxelmwifoebma unda waaxalison SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTaTvis adgilobrivi Temebis mier programebisa da RonisZiebebis SemuSaveba. aseTi saqmianobis erT-erTi formaa saswavlo TvalsaCinoebis momzadeba an msgavsi RonisZiebebis CamonaTvalis gakeTeba, agreTve, personalisaTvis saswavlo programebis Sedgena adgilebze.

wesi 15. kanonmdebloba

saxelmwifoebi pasuxismgebelni arian SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sazogadoebriv  cxovrebaSi monawileobisa da maTi Tanasworuflebianobis uzrunvelyofis mizniT Seqmnan Sesabamisi samarTlebrivi safuZvlebi.

1.       erovnul kanonmdeblobaSi moqalaqeTa ufleba-movaleobebis gansazRvrasTan erTad SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa ufleba-movaleobebic unda ganisazRvros. saxelmwifoebi movaleni arian sxva moqalaqeTa Tanabrad uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi TavianTi samoqalaqo Tu politikuri uflebebiT sargeblobis SesaZleblobiT. saxelmwifoebma unda uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis monawileoba SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa erovnuli kanonmdeblobebis SemuSavebasa da SefasebaSi.
2.      SesaZloa aucilebeli gaxdes sakanonmdeblo RonisZiebaTa gatareba im faqtorebis aRmosafxvrelad, romlebic uaryofiT zemoqmedebas axdenen SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa cxovrebaze, Selaxavs ra maT pirovnul Rirsebebs da uflebebis darRvevis msxverplad aqcevs. aucilebelia Tavidan aviciloT nebismieri diskriminaciuli mdgomareoba. erovnuli kanonmdebloba iTvaliswinebs ra Sesabamisi sanqciebis miRebas, romelic ar dauSvebs diskriminacias.

3.      SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebi erovnul kanonmdeblobaSi SesaZloa ori saxisa iyos: maTi uflebamovaleobani SeiZleba aisaxos zogad kanonmdeblobaSi, anda specialur kanonmdeblobaSi. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa specialuri kanonmdebloba SesaZloa Seiqmnas iseTi RonisZiebebiT, rogoricaa:

a)    mxolod SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisaTvis gankuTvnili kanonmdeblobis miReba;

b)   SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebis CarTva konkretuli dargis kanonebSi.

c)   arsebuli kanonmdeblobis ganmartebisaTvis gankuTvnil teqstebSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mizandasaxuli moxsenieba.

SeiZleba agreTve zemoT aRniSnuli ramdenime midgomis kombinaciac. SesaZloa aseve ganvixiloT pozitiur diskriminaciaze dadgenilebis miRebis SesaZlebloba.

4.      SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa interesebis dasacavad saxelmwifoebma unda ganixilon sarCelis Setanis oficialuri meqanizmebis Seqmnis SesaZlebloba.

wesi 16. ekonomikuri politika

saxelmwifoebi kisruloben finansur pasuxismgeblobas ganaxorcielon erovnuli programebi da RonisZiebebi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobis uzrunvelsayofad.

1.        saxelmwifoebma unda CarTon SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa sakiTxebi yvela erovnul, regionul da adgilobriv saxelmwifo organoTa regularul biujetSi.

2.        saxelmwifoebma, arasamTavrobo da sxva dainteresebulma organizaciebma unda iTanamSromlon erTmaneTTan, raTa xeli Seuwyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebTa proeqtebisa da RonisZiebebis ganxorcielebas.

3.        sazogadoebis cxovrebaSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanabaruflebiani monawileobis xelSewyobisa da stimulirebis mizniT saxelmwifoebma unda ganixilon ekonomikuri zomebis (sesxebi, dabegvrisagan gaTavisufleba, miznobrivi subsidiebi, specialuri fondebi da a.S.) gamoyenebis sakiTxi.

4.        mraval saxelmwifoSi, aSkarad, mizanSewonili iqneba SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa damxmare fondis Seqmna, romelic xels Seuwyobs xalxis doneze TviTdaxmarebis eqsperimentuli proeqtebis ganxorcielebas.


wesi 17. saqmianobis koordinacia

saxelmwifoebi movaleni arian Seqmnan da ganamtkicon erovnuli sakoordinacio komitetebi an analogiuri organoebi, raTa isini gamoiyenon SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa sakiTxebze momuSave erovnuli sakoordincio centrebis Sesaqmnelad.

1.     erovnuli sakoordinacio komitetis an analogiuri organoebis saqmianoba mudmivmoqmedia da regulirdeba samarTlebrivi normebiT da Sesabamisi administraciuli wesebiT.

2.     seqtorTaSorisi da disciplinaTSorisi komitetis warmomadgenlobiTi SemadgenlobisTvis, aseTi komitetebis Camosayalibeblad sasurvelia, rom masSi warmodgenili iyos kerZo da saxelmwifo organizaciebi. mis muSaobaSi SeiZleba CaerTon dainteresebuli saministroebis, SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi.

3.     SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebs unda mieceT SesaZlebloba, mniSvnelovani gavlena moaxdinon sakoordinacio komitetze, raTa uzrunvelyon maTi saWiroebebis Sesabamisi aRricxva.

4.     erovnul sakoordinacio komitets, Tavisi funqciebis Sesasruleblad, unda mieniWos saTanado avtonomia da resursebi, raTa Tavisi uflebamosilebis Sesabamisad gadawyvetilebebis miReba SeZlos. man unda waradginos moxsenebebi yvelaze umaRles samTavrobo doneze. 

wesi 18. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebi

saxelmwifoebma unda scnon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis  ufleba erovnul, regionul da adgilobriv doneebze warmoadginon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Sesaxeb sakiTxebis ganxilvisas saxelmwifoebma aseve unda scnon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis sakonsultacio roli.

1.     ekonomikuri da sxva saSualebebiT saxelmwifoebma mxari unda dauWiron da waaxalison SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis, maTi ojaxis wevrebis da maTi interesebis damcveli pirebis organizaciebis Camoyalibeba da ganmtkiceba. saxelmwifoebma unda aRiaron, rom es organizaciebi mniSvnelovan rols asruleben SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa problemebisadmi mimarTuli politikis SemuSavebaSi.

2.     saxelmwifoebma unda daamyaron da ganamtkicon kavSiri SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebTan da uzrunvelyon maTi monawileoba saxelmwifo politikis SemuSavebaSi.

3.     SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebs unda SeeZloT SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa moTxovnilebebisa da iseTi pirveladi amocanebis gansazRvra, rogoricaa dagegmareba, momsaxureba da sxva RonisZiebaTa ganxorcieleba - SefasebaSi, xeli unda Seuwyon sazogadoebaSi mocemuli problemebis gaazrebas da Sezlon warmoadginon mosazrebebi cvlilebebis Sesatanad.

4.     SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebi, rogorc  TviTdaxmarebis dawesebulebebi, uzrunvelyofen da afarToeben SesaZleblobebs raTa SeiZinon unarebi  sxvadasxva dargSi urTierT mxardaWeris da informirebisaTvis.
5.     SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebs SeuZliaT ganaxorcielon sakonsultacio funqciebi sxvadasxvagvari saSualebiT, maT Soris, iseTi meTodebiT, rogoricaa warmomadgenloba mudmivmoqmed safuZvelze xelmZRvaneli organoebis dawesebulebebSi, romelic saxelmwifos mier finansirdeba, sazogadoebriv komisiebSi monawileoba da TavianTi codnisa da gamocdilebis gamoyeneba sxvadasxvagvari proeqtebis gansaxorcielebaSi.

6.     SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebi, romlebic sakonsultacio momsaxurebas gvTavazoben, uwyvetad unda funqcionirebdnen, raTa gaafarTovdes da gaRrmavdes informaciebisa da mosazrebaTa urTierTgacvla saxelmwifo organizaciebsa da maT Soris.

7.     erovnul sakoordinacio komitetSi an analogiur organoebSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebi unda iyvnen warmodgenilni mudmiv safuZvelze.

8.     saWiroa SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis rolis gafarToeba da gaZliereba adgilebze, raTa maT moaxdinon gavlena adgilobrivi sakiTxebis gadawyvetilebaze.
wesi 19. personalis momzadeba

saxelmwifoebi pasuxismgebelni arian SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisaTvis gankuTvnili SemoTavazebuli momsaxurebis, programebis SemuSavebasa da ganxorcielebaSi monawile yvela donis personalis saTanado momzadebaze:

1.     saxelmwifoebma unda uzrunvelyon, rom SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa momsaxurebaze pasuxismgebelma yvela organom ganaxorcielos personalis saTanado momzadeba.

2.     SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebis mcodne da sainformacio-saganmanaTlebli programebSi specialistebis momzadebisas daculi unda iqnes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanasworobisa da sruluflebiani monawileobis principi.

3.     saxelmwifoebi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebTan SeTanxmebiT SeimuSaveben saswavlo programebs; personalisTvis gankuTvnil saswavlo programebSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTebi mowveul unda iqnen, rogorc maswavleblebi, instruqtorebi an konsultantebi. 

4.               udidesi mniSvneloba eniWeba, gansakuTrebiT ganviTarebad qveynebSi, specialistebis momzadebas TemebSi samuSaod. am samuSaos Sesasruleblad saWiroa SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis mozidva. samuSao unda iTvaliswinebdes saTanado Rirebulebebis, codnisa da meTodebis ganviTarebas, SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebSi, maT mSoblebSi, ojaxis wevrebsa da saerTod Temis sazogadoebaSi saTanado Cvevebis gamomuSavebas, romelTa gamoyenebasac isini SeZleben.

wesi 20. SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisaTvis gankuTvnili programebis erovnuli kontroli da Sefaseba wesebis Sesrulebis dros

saxelmwifoebi pasuxismgebelni arian mudmivad awarmoon kontroli da Seafaseba erovnuli programebi da SeTavazebuli momsaxurebaze SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelsayofad.

1.       saxelmwifoebma periodulad da sistematurad unda Seafason is erovnuli programebi, romlebic SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs exeba da unda gamoaqveynon am Sefasebebis sawyisi monacemebi da Sedegebi.
2.      saxelmwifoebma unda SeimuSaon da gamoiyenon is terminologia da programebis Sefasebi kriteriumebi, romelic gankuTvnilia SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa sakiTxebs.

3.      aseTi kriteriumebi da terminologia unda SemuSavdes SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa organizaciebTan mWidro TanamSromlobiT da programebis SemuSavebisas da dagegmarebis sawyis etapze.

4.      saxelmwifoebma SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mdgomareobis Sefasebisa da saerTo standartebis SemuSavebis mizniT unda iTanamSromlon saerTaSoriso organizaciebTan. saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon am TanamSrolobaSi erovnuli sakoordinacio komitetebis CarTvas.

5.      SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa programebis Sefaseba gaTvaliswinebul iqnas dagegmvis etapzeve, raTa SesaZlebeli gaxdes dasaxul amocanaTa efeqturobis gansazRvra.   



wesi 21. teqnikuri da ekonomikuri TanamSromloba

saxelmwifoebi pasuxismgebelni arian, rogorc warmoebaganviTarebul, aseve ganviTarebadSi, gaataron Sesabamisi RonisZiebebi da urTierTTanamSromlobiT gaaumjobeson SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa cxovrebis pirobebi.

1.        saxelmwifoebma, saerTo ganviTarebis programebSi unda CarTon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa, gansakuTrebiT ki ltolvilTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofa.

2.        ormxrivi Tu mravalmxrivi, samTavrobo Tu arasamTavrobo done, teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis zomebi yvela saqmianobSi. saxelmwifoebma TavianT partniorebTan TanamSromlobis sakiTxebis ganxilvisas unda daayenon msgavsi sakiTxebi.

3.        teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis programebis SemuSavebisa da ganxilvisas gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces am programebis zemoqmedebas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mdgomareobaze. Zalzed mniSvnelovania, ganviTarebis yvela proeqtis SemuSavebisas konsultaciebis miReba SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebsa da maT organizaciebTan. isini mowveul unda iqnen uSualod msgavsi proeqtebis SemuSavebis, ganxorcielebis da Sefasebis procesSi.

4.        teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis prioritetuli dargebi iTvaliswineben:

a)   adamianuri resursebis gazrdas, SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa potencialis, Cvevebisa da niWis xarjze da maTTvis samuSao adgilebis SeqmnisaTvis gatarebul RonisZiebaTa meSveobiT.

b)   teqnologiebis SemuSavebasa da gavrcelebas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Taviseburebebis gaTvaliswinebiT xdeba.

5.        amas garda, saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis Seqmnasa da gaZlierebas

6.        saxelmwifoebma zomebi unda miiRon, raTa pirebi, romlebic sxvadasxva doneze teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis programebs axorcieleben, gaacnobieron  SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa problemebs.

wesi 22. saerTaSoriso TanamSromloba

saxelmwifoebi aqtiur monawileobas iRebdnen saerTaSoriso TanamSromlobaSi politikis SemuSavebaSi, romelic mimarTulia SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTaTvis Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofisaTvis.

1.        saxelmwifoebma, gaerTianebuli erebis organizaciis CarCoebis sistemaSi  specializebul dawesebulebebTan da sxva dainteresebul samTavrobaTaSoriso organizaciebTan erTad, monawileoba unda miiRon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sakiTxebis politikis SemuSavebaSi.

2.        molaparakebebis dros saxelmwifoebma unda ganixilon Sesabamisi sakiTxebi, romlebic exeba kerZod: standartebs, informaciis urTierTgacvlas, ganviTarebis programebs da sxva.

3.        saxelmwifoebi xelsuwyoben da waaxaliseben codnis da gamocdilebis urTierTgacvlas:    

a)   im arasamTavrobo organizaciaTa Soris, romlebic dakavebul arian SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebTan dakavSirebul sakiTxebs;

b)   SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa problemebze momuSave samecniero kvleviT institutebsa da calkeul mkvlevarTa Soris;

c)  SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sakiTxebze momuSave adgilobrivi programebis warmomadgenlebsa da profesiul jgufebs Soris

d)  SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebs Soris;

e)   erovnul sakoordinato komitetebs Soris.

4.        saxelmwifoebma unda uzrunvelyon, rom gaerTianebuli erebis organizaciis specializebulma dawesebulebebma, yvela samTavrobaTSoriso da saparlamentTaSoriso organizaciebma globalur Tu regionalur doneze Caaban TavianT saqmianobaSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa msoflio da regionaluri organizaciebi.


IV. kontrolis meqanizmebi


1.        kontrolis meqanizmis mizania xeli Seuwyos wesebis efeqtur ganxorcielebas. es daexmareba yvela saxelmwifos gaanalizos am wesebis cxovrebaSi gatarebis msvleloba da Seafasos miRweuli progresi. kontrolis Catarebisas unda gamovlindes siZneleebi da gaices  rekomendaciebi gatardes aucilebeli RonisZiebebi, romlebic xels Seuwyoben wesebis warmatebiT ganxorcielebas. kontrolis meqanizmebi unda iTvaliswinebdes TiToeul saxelmwifoSi arsebul ekonomikur, socialur da kulturul Taviseburebebs. saqmianobis mniSvnelovan elementad unda iqces saxelmwifoTa Soris sakonsultacio daxmareba, gamocdilebisa da informaciis urTierT gaziareba.

2.        wesebis dacvaze kontroli unda ganxorcieldes socialuri ganviTarebis komisiam. amasTvis saWiroa dainiSnos specialuri momxsenebeli, xolo Tu aucilebelia, es Tanamdeboba unda dafinansdes arasabiujeto resursebidan. specialur momxsenebels unda hqondes Sesabamisi codna SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebis sferoSi da saerTaSoriso organizaciebSi sami wlis muSaobis gamocdileba.

3.      SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa saerTaSoriso organizaciebma, romlebsac gaaCniaT ekonomikur da socialur sabWoSi sakonsultacio statusi da organizaciebma, romlebic warmoadgenen SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs da romelTac jer ar CamouyalibebiaT TavianTi sakuTari organizaciebi, unda daafuZnon TavianTi eqspertTa jgufi, romlis SemadgenlobaSic SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebi umravlesobas unda warmoadgendnen. specialuri momxseneblis da aucilebelobis SemTxvevaSi, samdivnos konsultaciis gawevisas mxedvelobaSi unda iqnas miRebuli SezRudulobis sxvadasxvagvaroba da geografiuli ganawileba.

4.     specialuri momxsenebeli TanamSromlobs eqspertTa jgufTan mimoxilvis, konsultaciis, informaciisa da propagandis gawevis winadadebebis wardegenaSi da wesebis SesrulebaSi, maTi kontrolis ganxorcielebaSi. 

5. specialuri momxsenebeli saxelmwifoebs, gaeros organizaciul qveganayofebs, samTavrebaTaSoriso da arasamTovrebo organizaciebs, SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa organizaciebis CaTvliT, ugzavnis kiTxvaTa CamonaTvals. sakiTxebi exeba saxelmwifoTa gegmebs. Zireuli Sefasebis mizniT kiTxvebi unda iyos SerCeuli da moicavdes rig konkretul wesebs. sakiTxTa momzadebisas specialuri momxmarebeli eTaTbireba eqspertebs da samdivnos.

6.     specialuri momxsenebeli iRwvis pirdapiri dialogis dasamyareblad ara mxolod saxelmwifoebTan, aramed adgilobriv arasamTavrobo organizaciebTanac nebismieri informaciasTan dakavSirebuli Sexedulebisa da komentarebis moTxovniT, romlis  CarTvac SemdgomSi gaTvaliswinebulia moxsenebebSi. specialuri momxsenebeli konsultacias uwevs wesebis Sesrulebasa da maTze kontrolis sakiTxebs da exmareba kiTxvebis CamonaTvalze pasuxis momzadebaSi.

7.     samdivnos myari ganviTarebis da politikis koordinaciis departamenti, romelic gvevlineba gaerTianebuli erebis organizaciis sakoordinacio centrad SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa da gaerTianebuli erebis organizaciis ganviTarebis programebis sakiTxebSi, agreTve gaerTianebuli erebis organizaciis sistemis sxva stuqturebi da meqanizmebi, rogoricaa regionuli komiteti, specializebuli dawesebulebebi da saerTaSoriso TaTbirebi, TanamSromloben specialur momxsenebelTan wesebis ganxorcielebisa da maTze erovnuli kontrolis dawesebis sakiTxebSi.

8.      specialuri momxsenebeli samdivnos daxmarebiT amzadebs moxsenebas socialuri ganviTarebis komisiaSi warsadgenad sesiebze. am moxsenebebis momzadebisas momxsenebelma konsultaciebi unda gamarTos eqspertTa jgufTan.

9.     saxelmwifoebma unda waaxalison erovnuli sakoordinacio komitetebi an maTi analogiuri organizaciebi, raTa maT monawileoba miiRon wesebis dacvasa da maTze kontrolis ganxorcielebSi. erovnul doneze sakiirdinacio centrebma unda daaweson koordinacia kontrolis procedurebze wesebis SesrulebisTvis. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebi unda waxalisdes monawileoba miiRos konrtolis yvela doneze.

10.    arasabiujeto resursebis mozidvis SemTxvevaSi unda gamoiyos erTi an ramodenime regionaluri uflebaTa dacvis konsultantis Tanamdeboba, raTa daexmaron uSualod saxelmwifoebs ganaxorcielon momsaxureba, rogoricaa:

a) erovnul da regionalur doneze uflebebis Temaze saswavlo sameminarebis organizireba;
b) saxelmZRvanelo principebis SemuSaveba, raTa daxmareba gaewios ulebebis strategiul ganviTarebas da

g) informaciis gavrceleba uflebebis Serulebis dadebiTi gamocdilebis Sesaxeb;

11.     Tavis ocdameTxuTmete sesiaze socialuri ganviTarebis komisiam unda Seqmnas gafarToebuli Semadgenlobis muSa jgufi, romelic ganixilavs specialuri momxseneblis moxsenebas da dasaxavs wesebis ufro efeqturad gamoyenebis SesaZleblobas. specialuri momxseneblis moxsenebis ganxilvisas komisiis gafarToebuli Semadgenlobis samuSao jgufis meSveobiT SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa saerTaSoriso organizaciebTan da specializebul dasewebulebebTan, socialuri sabWos funqciuri komisiis proceduris 71-e da 76-e wesebis Sesabamisad, gadis konsultaciebs.

12.    specialuri momxseneblis mandatis moqmedebis vadis gasvlis Semdeg Tavis sesiaze komisiam aucileblad unda ganixilos misi mandatis gagrZelebis SesaZlebloba an daniSnos axali specialuri momxsenebeli, an SeimuSaos kontrolis sxva meqanizmis gamoyeebis saSualeba da warudginos Sesabamisi rekomendaciebi ekonomikur da socialur sabWos.

13.     saxelmwifoebs unda waeyenos winadadeba Seitanin nebayoflobiTi Senatani gaerTianebuli erebis organizaciis nebayoflobiTi Senatanebis fondSi, SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebis dacvis mizniT.






1.  А/37/351/Add.1 и Corr. 1, danarTi, kari VIII, rekomendacia 1 (IV)
2.  gancxadebuli generaluri asambleis 37/53 rezoluciaSi
3.  rezolucia 217A (III)
4.  rezolucia 2200A (XXI), danarTi.
5.  rezolucia 44/25, danarTi.
6.  rezolucia 34/180, danarTi.
7.  World Health Organization, International Classsification of Impairments, Disabilities, and Handicaps: A manual of classification relating to the consequences of desease (Geneva 1980)
8.  rezolucia 45/158, danarTi.
9. rezolucia 3447 (XXX)
10.  rezolucia 2856 (XXX)
11.   rezolucia 2542 (XXIV)
12.  rezolucia 46/119, danarTi.
13.   Final Report of the World Conference on Education for All: Meeting Basic Learning Needs, Jomtien, Thailand, 5-6 March 1990, Inter-Agency Commission (UNDP, UNESCO, UNICEF, World Bank) for the World Conference on Education for All, New York, 1990, appendix 1.


wyaro: generaluri asambleis oficialuri moxsenebani, ormocdamerve sesia, danarTi #49 (A/48/49), gverdebi: 292-306.

gamocemis kordinatori: saqarTvelos invalid qalTa saerTaSoriso asociacia
xelmZRvaneli manana galuaSvili
rusulidan Tavisufali Targmani: daviT jiqia, manana galuaSvili
finansuri mxardaWera: qalTa fondi saqarTveloSi


Tbilisi – 2007


                                                generaluri asamblea 
United Nations General Assembly
 Distr. GENERAL
A/RES/48/96
20 December 1993
 



Комментариев нет:

Отправить комментарий