gaerTianebuli erebis organizacia
1993 wlis 20 dekembers gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri asambleis ormocdamerve sesiaze miRebul iqna SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebi [rezolucia 48/96]
1993 wlis 20 dekembers gaerTianebuli erebis organizaciis generaluri asambleis ormocdamerve sesiaze miRebul iqna SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebi [rezolucia 48/96]
SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa
Tanabari
SesaZleblobebis uzrunvelyofis
standartuli
wesebi
Sesavali
·
sakiTxis istoria da arsebuli moTxovnilebani
·
saerTaSoriso saqmianoba warsulSi
·
standartuli wesebis SemuSavebis istoiria
·
SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari
SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebis arsi da miznebi
·
politikis ZiriTadi koncefciebi
·
SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi
da Sromis unari
·
prevenciuli RonisZiebani
·
reabilitacia
·
Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofa
preambula
I
Tanabaruflebiani monawileobis winapirobani
wesi 1. problemis arsSi Cawvdoma
wesi 2. samedicino momsaxureba
wesi 3. reabilitacia
wesi 4. damxmare momsaxureba
II
miznobrivi dargebi Tanabari SesaZleblobebis Sesaqmnelad
wesi 5. xelmisawvdomoba
wesi 6. ganaTleba
wesi 7. dasaqmeba
wesi 8. Semosavlebis dacva da
socialuri uzrunvelyofa
wesi 9. ojaxuri cxovreba da
pirovnebis Tavisufleba
wesi 10. kultura
wesi 11.Ddasveneba da sporti
wesi 12. religia
III
ganxorcielebisTvis saWiro RonisZiebani
wesi
13. informacia da gamokvleva
wesi
14. politikis SemuSaveba da dagegmgva
wesi
15. kanonmdebloba
wesi
16. ekonomikuri politika
wesi
17. saqmianobis koordinireba
wesi
18. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebi
wesi
19. personalis momzadeba
wesi 20. SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTaTvis gankuTvnili programebis erovnuli kontroli da Sefaseba gaeros standartuli
wesebis danergvis procesSi.
wesi
21. teqnikuri da ekonomikuri TanamSromloba
wesi
22. saerTaSoriso TanamSromloba
IV
kontrolis meqanizmebi
Sesavali
sakiTxis istoria da arsebuli
moTxovnebi
1. SezRuduli SesaZleblobis
mqone pirebi arian sazogadoebis nebismier jgufSi da msoflios yvela qveyanaSi.
msoflioSi maTi ricxvi sakmaod didia da mzardi.
2. SezRudvebis gamomwvevi
mizezebi da Sedegebi sxvadasxva qveyanaSi sxvadasxvagvaria rac aixsneba
gansxvavebuli socialur-ekonomikuri pirobebiTa da saxelmwifoebis mier, TavianT
moqalaqeTa keTildReobis dacvis uzrunvelyofisaTvis gatarebul RonisZiebaTa
sxvadasxvaobiT.
3. SezRuduli SesaZleblobis
mqone pirTa mimarT dReisaTvis arsebuli politika sazogadoebis ganviTarebis bolo
orasi wlis Sedegia. umeteswilad es aisaxeba cxovrebis saerTo pirobebsa da
sxvadasxva dros gatarebuli socialur-ekonomikuri politikaze. Tumca, SezRudulobis
formebis saxasiaTo mravalferovneba gavlenas axdens TviTon SezRuduli
SesaZleblobis mqone piris cxovrebis pirobebze. umecreba, ugulvelyofa, crurwmena
da SiSi – is socialuri faqtorebia, romlebic mTeli istoriis manZilze win
eRobebodnen SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa niWis ganviTarebas da iwvevdnen
maT izolacias.
4. arsebuli politika
wlebis manZilze icvleboda: rac gamoixateboda dawyebuli SezRudulobis mqone
adamianebis specializirebul dawesebulebebSi elementaluri movlidan, damTavrebuli
bavSvebisTvis ganaTlebis micema da zrdasrulTa reabilitaciamde. ganaTlebis da
reabilitaciis Sedegad SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi ufro aqtiurad
Caebnen politikis Semdgomi ganviTarebis procesebSi. Seqmnilia SezRudulobis
mqone adamianebis, maTi ojaxis wevrebisa da TanamoazreTa organizaciebi,
romlebic iRwvian cxovrebis pirobebis gaumjobesebisTvis. Mmeore msoflio omis
Semdeg gamoikveTa iseTi koncefciebi, rogorebicaa integracia da sazogadoebriv
cxovrebaSi CarTva, ris Sedegadac gamoikveTeboda SezRudulobis mqone adamianTa
SesaZleblobebis potencialis gaazrebis mzardi maCvenebeli.
5. 60-iani wlebis bolos
zogierT qveyanaSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebma daiwyes
axali koncefciis SemuSaveba. es koncefcia iTvaliswinebda mWidro kavSirs
SezRudulobis formas, romelsac pirovneba ganicdida, struqturasa, garemo
pirobebis maxasiaTeblebs da mosaxleobis damokidebulebas Soris. amavdroulad SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa problemebi ganviTarebad qveynebSi sul ufro aqtualuri
xdeba. zogierT aseT qveyanaSi SezRudulobis mqone pirTa procentuli raodenoba
mosaxleobis saerTo ricxvTan mimarTebaSi Zalze maRalia, Tanac, rogorc wesi,
isini sazogadoebis yvelaze Rarib fenas warmoadgenen.
saerTaSoriso saqmianoba warsulSi
6. SezRuduli SesaZleblobis
mqone pirTa uflebebi karga xania gaerTianebuli erebisa da sxva saerTaSoriso
organizaciebis gansakuTrebul yuradRebis sagnad iqca. SezRudulobis mqone
adamianTa saerTaSoriso wlis [1981 weli] yvelaze mniSvnelovan Sedegad gvevlineba
SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mimarT SemuSavebuli msoflio samoqmedo
programa[1],
miRebuli ganeraluri asambleis mier 1982 wlis 3 dekembers 37/52 rezoluciiT.
saerTaSoriso welma da msoflio samoqmedo programam am dargis ganviTarebas Zlieri
biZgi misca. maTi ganxorcielebisas gansakuTrebuli yuradReba eqceoda SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa uflebebs, sxva moqalaqeTa SesaZleblobebTan
gaTanabrebis sakiTxSi da socialuri-ekonomikuri ganviTarebis Sedegad maTi sacxovrebeli
pirobebis gaumjobesebas. garda amisa, “SezRuduloba” pirvelad ganisazRvra,
rogorc urTierTdamokidebuleba SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa da mis
garemocvas Soris.
7. 1987 wels stokholmSi Catarda eqspertTa globaluri
TaTbiri, romelic mieZRvna SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebs gaeros
mier daarsebuli msoflio moqmedebis programis ganxorcielebis msvlelobas
aTwleulis Sua wlebSi. am TaTbirze wamoayenes winadadeba SemuSavebuliyo filosofiuri
koncefcia samomavlo prioritetuli RonisZiebebis gansazRvris mizniT. am
koncefcias safuZvlad daedeboda SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa uflebebis
aRiareba.
8. TaTbirma rekomendacia
gauwia generalur asambleas moewvia specialuri konferencia SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa diskriminaciis yvela formis aRmofxvris saerTaSoriso
konvenciis SemuSavebis mizniT, romelic aTwleulis bolos saxelmwifoebis mier
iqneboda ratificirebuli.
9. ormocdameore sesiaze
italiam generalur asambleas warudgina konvenciis zogadi proeqti. mogvianebiT, SvedeTma
generaluri asambleis ormocdameoTxe sesiaze konvenciis proeqtTan dakavSirebiT gaakeTa
gancxadeba. TumcaRa, orive SemTxvevaSi aseTi konvenciis mizanSewonilobis
Taobaze konsensuss ver miaRwies. mravali monawilis azriT, arsebuli dokumentebiT
adamianis uflebebis dacvis Sesaxeb SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi
garantirebulni arian uflebebis dacviT iseve, rogorc sxva adamianebi.
standartuli wesebis SemuSavebis
istoriaE
10. ixelmZRvanela ra
generaluri asambleis gadawyvetilebebiT, ekonomikurma da socialurma sabWom 1990
wels, Tavis pirvelive morig sesiaze gadawyvita yoveli Rone exmara sxva saxis
saerTaSoriso dokumentis SeemuSavebisaTvis. 1990 wlis 24 maiss 1990/26 rezoluciiT
sabWom socialuri ganviTarebis komisias sruli uflebamosileba mianiWa, raTa Tavis
ocdameTormete sesiaze ganexila sakiTxi specialuri samTavrobo eqspertTa Ria
Semadgenlobis samuSao jgufis Seqmnis Taobaze, romelic dafinansdeboda
nebayoflobiTi SenatanebiT, bavSvTa, axalgazrdul da zrdasrulTa organizaciebis mWidro
TanamSromlobiT specialur dawesebulebebTan, samTavrobaTSoriso organoebTan da
arasamTavrobo organizaciebTan, umTavresad ki SezRuduli SesaZleblobis mqone
pirTa organizaciebTan da SeemuSavebina SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa
Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli wesebi. sabWom agreTve
sTxova komisias daesrulebina am wesebis teqstis damuSaveba, raTa igi sabWos
ganexila 1993 wels
da waredgina generaluri asambleis ormocdamerve sesiaze.
11. generaluri asambleis
ormocdamexuTe sesiis mesame komitetze Semdgarma momdevno ganxilvam dagvanaxa,
rom SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis
standartuli wesebis SemuSavebis axalma iniciativam farTo mxardaWedra moipova.
12. socialuri ganviTarebis
komisiis ocdameTormete sesiaze standartuli wesebis SemuSavebis iniciativam
warmomadgenelTa didi nawilis mxardaWera moipova. msjelobis Sedegad miRebul iqna
1991 wlis 20 Tebervalis 32/2 rezolucia, romelSic komisiam gadawyvita
ekonomikuri da socialuri sabWos 1990/26 rezoluciis Tanaxmad Seeqmna
gafarToebuli Semadgenlobis specialuri samuSao jgufi.
SezRuduli SesaZleblobis mqone
pirTa
Tanabari SesaZleblobebis
uzrunvelyofis standartuli wesebis
arsi da miznebi
13. gaerTianebuli erebis
organizaciis mier gaanalizebuli aTwleulis (1983-1992 wlebi) CatarebiT miRebuli
gamocdilebis safuZvelze SemuSavda SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari
SesaZleblobebis uzrenvelyofis standartuli wesebi. warmodgenili wesebis
politikur da moralur safuZvlad gvevlineba adamianis uflebebis saerTaSoriso
bili, romelic moicavs adamianis uflebebis sayovelTao deklaracias, ekonomikuri,
socialuri da kulturuli uflebebis saerTaSoriso paqts, samoqalaqo da politikuri
ulebebis saerTaSoriso paqts, bavSTa uflebebis konvencias da qalTa
diskriminaciis yvelanairi formis likvidaciis konvencias, aseve SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa mimarT moqmedebis msoflio programas.
14. aRniSnuli wesebi, Tumca,
savaldebulo ar aris, magram SeiZleba iqces Cveulebrivi saerTaSoriso samarTlis
normad, Tuki maT gamoiyenebs im qveyanaTa didi raodenoba, romelTac surT daicvan
saerTaSoriso samarTali. warmodgenil wesebSi igulisxmeba, rom saxelmwifoebi
ikisreben seriozul moralur da politikur valdebulebebs SezRuduli SesaZleblobis
mqone pirTaTvis Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelsayofad. wesebi iTvaliswineben
pasuxixmgeblobis, RonisZiebaTa miRebisa da TanamSromlobis uzrunvelyofis principebs.
maTSi miTiTebulia agreTve is dargebi, romlebsac gadamwyveti mniSvneloba
eniWebaT cxovrebis xarisxis amaRlebis uzrunvelyofaSi, sazogadoebriv cxovrebaSi
yovelmxrivi monawileobisa da Tanasworobis sakiTxebSi. warmodgenili wesebis
safuZvelze dayrdnobiT SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebi da maTi
organizaciebi SesZleben SeimuSaon TavianTi politika da warmarTon TavianTi
saqmianoba. wesebi qmnian qveynebs Soris teqnikuri da ekonomikuri
TanamSromlobis safuZvlebs, maT Soris gaerTianebuli erebis organizaciis Tu sxva
saerTaSoriso organizaciebis daxmarebiT.
15. warmodgenili wesebis
mizania iseTi viTarebis Seqmna, rodesac SezRuduli SesaZleblobis mqone gogonebs,
biWebs, mamakacebs Tu qalebs, rogorc sazogadoebis wevrebs, mieniWebaT iseTi
uflebebi da movaleobebi, rogoric gaaCniaT sxva pirebs. msoflios yvela qveyanaSi
jer kidev arsebobs dabrkolebebi, romlebic xels uSlian SezRudulobis mqone
adamianebs ganaxorcielon TavianTi uflebebi da Tavisuflebebi da arTuleben maT
srulad Cabmas sazogadoebriv cxovrebaSi. saxelmwifos movaleobaa Seqmnas iseTi
pirobebi, rom SesaZlebeli gaxdes dabrkolebaTa daZleva. am procesSi SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirebma da maTma organizacibma, rogorc sruluflebianma
partniorebma, aqtiuri roli unda Seasrulon. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa
Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis wesebis Seqmna msoflios yvela qveyanaSi
adamianuri resursebis mobilizaciisTvis saerTo Zalisxmevis mniSvnelovani
SenaZenia. rogorc Cans, gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces mosaxleobis iseT
jgufebs, rogorebic arian qalebi, bavSvebi, moxucebi, mosaxleobis Raribi fenebi,
muSa-migrantebi, ori an ramdenime saxis SezRudulobis mqone pirebi, mkvidri
mosaxleoba da erovnuli umciresobani. amas garda, mxedvelobaSi unda miviRoT
ltolvili SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebis didi raodenoba, romlebsac
gansakuTrebuli saWiroebebi aqvT da met yuradRebas saWiroeben.
SezRuduli SesaZleblobis mqone
pirTa sakiTxebisadmi mimarTuli politikis ZiriTadi koncefciebi
16. warmodgenili wesebi
moicaven iseT koncefciebs, romelTac safuZvlad udevT SezRudulobis mqone
adamianTa mimarT qmedebis msoflio programaSi gaSuqebuli ideebi. zogierT
maTganSi aisaxa is cvlilebebi, romlebsac adgili hqonda gaerTianebulli erebis
organizaciis mier dadgenil aTwleulSi.
SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirebi da Sromisuunaroba
17. termini “SezRuduloba”
moicavs funqciuri SezRudulobis gansazRvrul nawils, romelic gvxvdeba msoflios yvela
qveynis mosaxleobaSi. adamiani SeiZleba fizikuri, gonebrivi an sensoruli
darRvevebis, janmrTelobis gauaresebis an fsiqiuri daavadebis Sedegad gaxdes
SezRuduli SesaZleblobis matarebeli. aseTi darRvevebi, mdgomareoba an
daavadebebi TavianTi xasiaTiT SeiZleba iyos mudmivi an droebiTi.
18. termini “Sromisuunaroba”
niSnavs sazogadoebriv cxovrebaSi, sxvaTa Tanabrad, monawileobis SesaZleblobis
dakargvas an SezRudvas. rac moiazrebs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa da
mis garemocvas Soris arsebul urTierTobas. es termini im mizniT gamoiyeneba, rom
yuradReba gamaxvildes garemoSi arsebul naklovanebebze da sazogadoebis
saqmianobis mraval aspeqtrze, kerZod, informaciis, kavSirgabmulobisa da
ganaTlebis sferoebze, romlebic zRudaven SezRuduli SesaZleblobis mqone adamianTa
SesaZleblobebs, raTa isini sxvebTan erTad Caeban sazogadoebriv cxovrebaSi.
19. terminebi “SezRuduli
SesaZleblobis mqone piri” (invalidi) da “Sromisuunaroba”, rogorc es
zemoT, 17 da 18 punqtebSia gansazRvruli, saWiroa ganvixiloT aRniSnuli problemis
istoriis Tanamedrove gadasaxedidan. 70-ian wlebSi SezRuduli SesaZleblobis mqone
pirTa organizaciebi da am sferos mravali warmomadgeneli sastikad
ewinaaRmdegeboda imdroindel terminologias. terminebis araswori gamoyeneba
iwvevs gaurkvevlobas, maTi arev-dareva xels uSlis Sesabamisi politikis
SemuSavebas da/an politikuri xasiaTis RonisZiebebis ganxorcielebas. es
terminebi asaxaven samedicino da diagnostikur midgomas da ugulebelyofen
sazogadoebis arasrulyofilebasa da naklovanebebs.
20. 1980 wels janmrTelobis dacvis msoflio organizaciam
miiRo dazianebis, SezRudulobis, da Sromisuunarobis saerTaSoriso klasifikacia,
romelic gvTavazobs ufro zust da imavdroulad SefardebiT midgomas. SezRudulobis
da Sromisuunarobis saerTaSoriso klasifikacia mkveTrad mijnavs erTmaneTisgan
`dazianebas~, `SezRudulobas~ da “Sromisuunarobas”. klasifikacia farTod
gamoiyeneba iseT dargebSi, rogoricaa reabilitacia, ganaTleba, statistika,
politika, marTlmsajuleba, demografia, sociologia, ekonomika da anTropologia.
zogierTi specialisti eWvobs, rom am klasifikaciaSi termin “Sromisuunarobas”,
SesaZloa jer kidev samedicino datvirTva aqvs, masSi aqcenti gadatanilia
individumze, rom is, jer kidev, araadeqvaturad asaxavs urTierTqmedebas socialur
pirobebsa an individumis niWierebas Soris. am da yvela sxva Sexedulebebs,
romlebic gamoiTqva klasifikaciis gamoqveynebidan 12 wlis manZilze, ganixilaven
SemdgomSi, maT gadasasinjad mowveul forumebze.
21. gaerTianebuli erebis
organizaciis msoflios moqmedebis programis ganxorcialebis da ganxilvis
aTwleulis gamocdilebis gaTvaliswinebiT SesaZlebelia visaubrod SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebis codnis gaRrmavebasa, gamoyenebuli
terminebis da sakiTxTa arsis farTod gaazrebis. amJamad xmarebuli terminologia
aRiarebs individualuri moTxovnilebebis (reabilitacia, teqnikur saSualebaTa
miCena da a.S.), aseve sazogadoebisTvis damaxasiaTebeli naklovanebebis
(sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis xelisSemSleli pirobebi) ganxilvis aucileblobas.
SezRudulobis Tavidan acileba
22. termini `SezRudulobis
Tavidan acileba~ niSnavs iseTi kompleqsuri RonisZiebebis gatarebas, romelTa
meSveobiT Tavidan iqneba acilebuli fizikuri, gonebrivi, fsiqikuri da sensoruli
darRvevebis warmoSoba (pirveli donis profilaqtika) an darRvevebis mudmiv
funqcionalur SezRudvaSi gadasvla (meore donis profilaqtika). SezRudulobis
Tavidan asacileblad SeiZleba sxvadasxva saxis RonisZiebaTa ganxorcieleba, kerZod
pirveladi samedicino-sanitaruli daxmareba, mSobiarobamdeli da mSobiarobis
Semdgomi movla, dietoTerapiis popularizacia, infeqciur daavadebaTa sawinaaRmdego
vaqcinacia, endemuri daavadebebis winaaRmdeg brZola, Sromis dacva da sxvadasxva
situaciaSi ubeduri SemTxvevebis Tavidan acileba, maTSoris samuSao adgilebis
morgeba, raTa Tavidan aviciloT profesionaluri daavadebebi, garemos dabinZurebis
an SeiaraRebuli konfliqtebis Sedegad gamowveuli Sromis unaris dakargvis
sawinaaRmdego programebis ganxorcieleba.
reabilitacia
23. termini “rebilitacia”
aRniSnavs process, romelic miznad isaxavs SezRudulobis mqone adamianTa
daxmarbas miaRwion optimalur fizikur, inteleqtualur, fsiqologiur da/an socialuri
aqtivvobis dones, rac xels Seuwyobs da saSualebas miscems maT Secvalon TavianTi
cxovreba da gaafarToon damoukideblobis CarCoebi. reabilitacia SeiZleba
moicavdes RonisZiebebs, rogoricaa uzrunvelyofa da/an funqciaTa aRdgena, an danaklisis
kompensacia finqciebis dakargvis an SezRudvis SemTxvevaSi. reabilitaciis
procesi ar gulisxmobs mxolod samedicino daxmarebas. igi moicavs zomebisa da
RonisZiebebis farTo speqtrs, dawyebuli sawyisi reabilitaciidan, ufro zogad
reabilitaciamde da damTavrebuli ufro mizanmimarTul qmedebamde, magaliTad,
pofesiuli Sromisunarianobis aRdgenamde.
Tanabari
SesaZleblobebis uzrunvelyofa
24. termini “Tanabari
SesaZleblobebis uzrunvrlyofa”, aRniSnavs process, romlis meSveobiTac sazogadoebis
da garemos sxvadasxva sistemebi, rogoricaa momsaxureba, SromiTi saqmianoba da
informacia yvelasTvis xemisawvdomia, gansakuTrebiT ki SezRuduli Sesazleblobebis
mqone pirebisTvis.
25. uflebaTa Tanasworobis
principi gulisxmobs, rom uklebliv yvela individumis moTxovnilebani erTnairad
mniSvnelovania, rom es moTxovnilebebi unda gamoyenebul iqnas sazogadoebaSi
dagegmarebis safuZvlad da rom yvela saSualeba ise unda iqnas gamoyenebuli, rom
TiToeul individums hqondes sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis Tanabari
SesaZleblobebi.
26. SezRudulobis mqone
adamianebi sazogadoebis wevrebi arian da ufleba aqvT icxovron TavianT TemebSi.
maT unda miiRon is daxmareba, romelic esaWiroebaT, Cveulebrivi jandacvis, ganaTlebis
dasaqmebisa da socialuri momsaxurebis sistemebis CarCoebSi.
27. Tanabari uflebebis
miRwevis Semdeg maT unda hqondeT Tanabari movaleobani. Tanabari uflebebis
mopovebis Semdeg sazogadoeba maTgan mets moelis. Tanabari uflebebis
uzrunvelyofis procesis farglebSi aucilebelia iseTi pirobebis Seqmna, raTa maT,
rogorc sazogadoebis wevrebma, srulfasovnad Seasrulon TavianTi movaleobani.
preambula
saxelmwifoebi,
iTvaliswineben gaerTianebuli erebis
organizaciis wesdebis Tanaxmad miRebul valdebulebebs gaerTianebuli erebis
organizaciasTan erTad Seasrulon erToblivi da damoukidebeli moqmedeba cxovrebis
donis asamaRlebis, mosaxleobis srulad dasasaqmebis, ekonomikuri da socialuri
progresisa da ganviTarebis mizniT,
adastureben wesdebaSi gacxadebuli
adamianis uflebebis da ZiriTadi Tavisuflebebis, socialuri samarTlianobis,
adamianis pirovnebis faseulobisa da Rirsebis erTgulebas,
kerZod, Segvaxseneben adamianis
uflebebis saerTaSoriso standartebs, romlebic ganmtkicebulia adamianis uflebaTa
saerTaSoriso deklaraciiT, ekonomikuri, socialuri da kulturuli uflebebis
saerTaSoriso paqtiT da samoqalaqo da politikuri uflebebis saerTaSoriso paqtiT,
xazgasmiT aRniSnaven, rom am
dokumentSi gamoqveynebuli uflebebi unda iyos Tanabrad garantirebuli yoveli adamianisTvis,
yovelgvari diskriminaciis gareSe,
apelireben ra bavSvTa uflebebis
konvenciaze, romelic krZalavs SezRudulobis niSniT diskriminacias da
iTvaliswinebs specialur RonisZiebebs SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebis uflebebis
uzrunvelsayofad, da yvela mSromel-migrantisa da maTi ojaxis wevrebis uflebaTa
dacvis saerTaSoriso konvencias, romelic
iTvaliswinebs SezRudulobis Tavidan acilebis RonisZiebebs,
Segvaxseneben qalTa diskriminaciis
yvela formis likvidaciis konvencias, rac mimarTulia SezRuduli SesaZleblobebis
mqone gogonebisa da qalebis uflebebis uzrunvelyofisken,
mxedvelobaSi iReben SezRuduli
Sesazleblobebis mqone pirTa uflebebis deklaracias, gonebrivi SezRudulobis mqone
pirTa uflebebis deklaracias, socialuri progresisa da ganviTarebis deklaracias,
fsiqikuri darRvevebis mqone pirebis uflebaTa dacvis da fsiqiatriuli daxmarebis
gaumjobesebis principebs, aseve generaluri asmbleis mier miRebul sxva Sesabamis
dokumentebs,
iTvaliswineben Sromis saerTaSoriso
organizaciis mier miRebul Sesabamis konvenciebsa da rekomendaciebs, kerZod,
aradiskriminaciul damokidebulebas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
samuSaoze miRebisas,
mxedvelobaSi iReben gaerTianebuli
erebis organizaciis mier SemuSavebul rekomendaciebs da Sedegebs ganaTlebis,
mecnierebis da kulturis dargSi, kerZod, msoflio deklaracias “ganaTleba
yelasaTvis”, jandacvis msoflio organizaciis, gaerTianebuli erebis organizaciis
bavSvaTa fondis da sxva Sesabamisi organizaciebis saqmanobis Sedegead miRebul
Sesabamis rekomendaciebs,
iTvaliswineben saxelmwifoTa valdebulebebs
garemos dacvis Sesaxeb,
axsovT SeiaraRebuli konfliqtebis
gamaCanagebeli Sedegebi da sinanuls gamoxataven iaraRis dasamzadeblad resursebis
SeuzRudavad gamoyenebis gamo,
aRiareben, rom SezRuduli
Sesazleblobebis mqone pirTa mimarT qmedebis msoflio programa da masSi Cadebuli
gansazRvreba Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis Sesaxeb warmoadgens
saerTaSoriso Tanamegobrobis seriozul mcdelobas mianiWos am sxvadasxvagvar
saerTaSoriso dokumentebsa da rekomendaciebs praqtikuli da konkretuli
mniSvneloba,
aRiareben agreTve, rom gaeros mier
dadgenili SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa aTwleulis (1983-1992 ww.) –
amocana ganaxorcielon moqmedebis msoflio programa kvlavindeburad aqtualuria da
moiTxovs mudmivmoqmedi gadaudebeli RonisZiebebis miRebas,
Segvaxseneben, rom moqmedebis
msoflio programis safuZvelSi devs is koncefciebi, romelTac erTnairi yuradReba
da aqtualuri mniSvneloba eniWebaT rogorc ganviTarebad, aseve
warmoebaganviTarebul qveynebSi,
darwmunebulni arian, rom adamianis
Tanaswori uflebebis dacvisa da SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis sruli uzrunvelyofisaTvis aucilebelia
aqtiuri Zalisxmeva,
aRniSnaven, rom SezRudulobis mqone
adamianebi, maTi mSoblebi, meurveebi, maTi interesebis damcveli pirebi Tu
organizaciebi unda gamodiodnen saxelmwifoTa aqtiur partniorebad yvela im
RinisZiebaTa dagegmvasa da ganxorcielebaSi, romlebic exeba maT moqalaqeobas,
politikur, ekonomikur, socialur da kulturul uflebebs,
moqmedeben ekonomikuri da socialuri
sabWos 1990/26 rezoluciis aRsasruleblad da xelmZRvaneloben konkretuli
RonisZiebebis dawvrilebiTi CamonaTvaliT, romlebic aRniSnulia moqmedebis msoflio
programaSi, rac aucilebelia, raTa SezRudulobis mqone adamianebma sxvebTan Tanasworobas
miaRwion.
miRebul iqna qvemoT CamoTvlili SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelyofis standartuli
wesebi imisaTvis, rom:
a) xazgasmiT aRiniSnos,
rom gatarebuli yvela RonisZieba moiTxovs sferos codnas, SezRudulobis mqone
adamianTa cxovrebis pirobebisa da maTi gansakuTrebuli moTxovnilebebis Sesabamis
codnasa da gamocdilebas;
b) xazgasmiT aRiniSnos, rom
socialur-ekonomikuri ganviTarebis erT-erTi ZiriTadi amocanaa yvela
adamianisaTvis sazogadoebrivi cxovrebis nebismieri sferos xelmisawvdomobis
uzrunvelyofa;
c) ganisazRvros SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa mimarT gatarebuli socialuri politikis ZiriTadi
aspeqtebi, maT Soris, Sesabamis SemTxvevebSi teqnikuri da ekonomikuri
TanamSromlobis aqtiur xelSewyobas;
d) SeTavazebul iqnas
politikur gadawyvetilebaTa miRebis procesis variantebi, romlebic aucilebelia
Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelsayofad, teqnikur da ekonomikur doneebs Soris
mniSvnelovani gansxvavebulobis gaTvaliswinebiT, procesis msvlelobaSi aisaxos im
kulturuli konteqstis mkafio gageba, romlis farglebSic mimdinareobs es procesi, da
maTSi SezRudulobis mqone adamianTa monawileobis gadamwyveti rolis mieniWebas;
e) SeTavazebul iqnas mWidro
TanamSromlobis erovnuli meqanizmebi saxelmwifoTa, gaerTianebuli erebis organizaciis
sistemis organoebsa, sxva samTavrobaTSoriso organoebsa da SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebs Soris;
f) SeTavazebul iqnas
procesis kontrolis efeqturi meqanizmebi, romlis daxmarebiT saxelmwifoebi SesZleben
uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanabari SesaZleblobani.
I Tanabaruflebiani
monawileobis winapirobebi
wesi 1.
problemebis arsSi Cawvdoma
saxelmwifoebma zomebi unda miiRon,
raTa Cawvdes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mdgomareobas sazogadoebaSi,
uflebebs, moTxovnebsa da maT wvlils.
1. saxelmwifoebma unda uzrunvelyon,
rom kompetentur organoebma gavrcelon uaxlesi informacia SezRuduli SesaZleblobis
mqone pirTa Soris, maT ojaxebsa, specialistebsa da farTo sazogadoebaSi SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTaTvis gankuTvnili programebisa da momsaxurebis Sesaxeb.
aseTi informacia SezRudulobis mqone adamianebs unda miawodon maTTvis misaRebi
formiT.
2. saxelmwifoebma unda moaxdinon
organizireba da xeli Seuwyon im sainformacio kampaniebs, romlebic exebian SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebs da maT mimarT gatarebul politikas, amavdroulad
ityobinebian, rom ssmp SezRudulobis mqone adamianebi iseTive
ufleba-movaleobebiT sargebloben, rogorc yvela sxva moqalaqe. es gaamarTlebda im
RonisZiebebis gatarebis aucileblobas, romlebic mimarTulia SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobis yovelmxrivi
xelSemSleli pirobebis aRmofxvras.
3. saxelmwifoebma unda
waaxalison masobrivi informaciis saSualebani, raTa SezRuduli SesaZleblobis
mqone pirebs dadebiTi mxridan aSuqebdnen; amisaTvis saWiroa konsultaciebis
Catareba SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa organizaciebTan.
4. saxelmwifoebma unda
uzrunvelyon, rom sazogadoebis ganaTlebis programebSi aisaxos SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa yovelmxrivi monawileoba sazogadoebriv cxovrebaSi da
maTi Tanasworuflebianobis principebis yvela aspeqtebi.
5. saxelmwifoebma unda
miiwvion SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi, ojaxis wevrebi da maTi
organizaciebi miiRon monawileoba sazogadoebis ganaTlebis im programebSi, romlebic
Seexeba SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa mdgomareobas.
6. saxelmwifoebma unda
waaxalison kerZo seqtoris sawarmo-dawesebulebebi, raTa CarTon SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebi yvela aspeqtis gaTvaliswinebiT.
7. saxelmwifoebma unda
SeimuSaon da waaxalison im programaTa ganxorcieleba, romlebic mimarTulia
SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakuTari uflebebisa da SesaZleblobebis codnis
gaRrmavebisken. TviTuzrunvelyofis amaRleba da uflebebis gafarToeba SezRudulobis
mqone adamianebs miscems miniWebuli SesaZleblobebis gamoyenebis saSualebas.
8. problemis Rrmad
gaazreba mTavari mizani unda iyos SezRudulobis mqone bavSvebis saganmanaTleblo
da rebilitaciis programebis Sedgenisas. SezRudulobis mqone adamianebma TavianTi
organizaciebis CarCoebSi unda SeZlon problemis aRqmis urTierT daxmarebis gaweva.
9. problemis Rrmad gaazreba
yvela bavSvisTvis saganmanaTleblo programis nawilad unda iqces da CarTuli iqnes
maswavlebelTa da yvela specialistTa momzadebis saswavlo kursebSi.
wesi 2.
samedicino momsaxureba
saxelmwifoebma unda uzrunvelyon SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa efeqturi samedicino momsaxureba.
1. saxelmwifoebma unda miiRon
zomebi im programebis SemuSavebisTvis, raTa moxdes darRvevebis adreul periodSive aRmoCena,
Sefaseba da mkurnaloba, romlebsac ganaxorcieleben specialistTa
mravaldiscipliniani jgufebi. es Tavidan agvacilebs da Seamcirebs SezRudulobis
masStabebs da mis Sedegebs. saWiroa uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobis mqone
pirTa da maTi ojaxis wevrebis yovelmxrivi monawileoba msgavs programebSi individualur
safuZvelze dayrdnobiT, aseve, SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa
organizaciebis monawileoba dagegmarebis processa da saqmianobis SefasebaSi.
2. organizeba unda gaewios
adgilobrivi Temis muSakTa momzadebas iseTi saqmianobisTvis, rogoricaa darRvevebis
adreuli aRmoCena, pirveladi daxmarebis gaweva da socialuri momsaxurebis sferos
saTanado dawesebulebaSi gagzavna.
3. saxelmwifoebma unda
uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa, gansakuTrebiT CvilTa da bavSvTa
iseTive donis samedicino momsaxurebiT imave sistemis CarCoebSi, rogorc
sazogadoebis sxva wevrebi.
4. saxelmwifoebma unda
uzrunvelyon eqimebisa da sxva samedicino personalis Sesabamisi momzadeba da
aRWurva SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa samedicino momsaxurebisTvis, aseve uzrunvelyon
mkurnalobis Sesabamisi meTodebis da samkurnalo saSualebebis xelmisawvdomloba.
5. saxelmwifoebma unda
uzrunvelyon eqimebisa da sxva personalis saTanado momzadeba, raTa maT ar
SesTavazon mSoblebs araswori rekomendaciebi, riTac maT Svilebs SeezRudebaT
arCevanis saSualeba. momzadebis es procesi uwyveti unda iyos da unda
eyrdnobodes ukanasknel informaciebs.
6. saxelmwifoebma unda
uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi nebismier dros nebismieri saxis
mkurnalobiT da im samkurnalo preparatebis xelmisawvdomobiT, romlebic maT
dasWirdebaT sicocxlisunarinobis amaRlebisa da SenarCunebisaTvis.
wesi 3.
reabilitacia
saxelmwifoebma unda uzrunvelyon SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa reabilitaciis SeTavazeba, raTa maT mieceT saSualeba miaRwion
da SeinarCunon damoukideblobis da sicocxlisunarianobis optimaluri done.
1. saxelmwifoebma unda
SeimuSaon SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa yvela jgufisaTvis reabilitaciis
erovnuli programebi. aseT programebs safuZvlad unda daedos SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa faqtobrivi moTxovnilebani da sazogadoebriv cxovrebaSi
maTi yovelmxrivi monawileobisa da Tanabaruflebianobis principebi.
2. msgavs programebSi CarTul
unda iqnas RonisZiebaTa farTo speqtri, kerZod, sabazo momzadeba dakarguli
funqciebis aRdgenisa an kompensaciisaTvis, SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa da
maTi ojaxis wevrTa konsultaciebi, TviTmomsaxurebis ganviTareba da saWiroebis
SemTxvevaSi SeTavazeba isargeblon iseTi momsaxurebiT, rogoricaa Sefasebis
ganxorcieleba da rekomendaciebis gacema.
3. yvela SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirebisaTvis, visac esaWiroeba, reabilitacia unda iyos
xelmisawvdomi, maT Soris maTTvis, visac mZime xarisxis da/an mravalsaxovani
SezRuduloba aqvs.
4. SezRuduli SesaZleblobis
mqone pirebs da maTi ojaxis wevrebs unda hqondeT sareabilitacio RonisZiebebis SemuSavebisa
da ganxorcielebaSi monawileobis miRebis saSualeba.
5. TemSi unda iyos reabilitaciis
yovela samsaxuri, sadac SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sacxovrebelia. TumcaRa
gansazRvrul SemTxvevebSi, konkretuli saswavlo miznebisaTvis, Tu es mizanSewonilia,
SeiZleba Camoyalibdes reabilitaciis specialuri droebiTi kursebi, sadac
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi iswavlian da icxovreben Sesabamis
dawesebulebebSi.
6. unda waxalisdes
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisa da maTi ojaxis wevrebis monawoleoba
sareabilitacio saqmanobaSi, magaliTad maswavleblebad, instroqtorebad an konsultantebad.
7. reabilitaciis
programebis Sedgenisa an Sefasebisas saxelmwifoebma unda gamoiyenon SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis gamocdileba.
wesi 4. damxmare
momsaxureba
saxelmwifoebma SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirebi unda uzrunvelyon damxmare momsaxurebiT, maTSoris mowyobilobebiT,
raTa maT SeZlon damoukidebeli cxovrebis donis amaRleba da yoveldRiurobaSi TavianTi
uflebebis gamoyeneba.
1.
saxelmwifoebma unda SeZlon SezRuduli SesaZleblobis mqone
pirTa uzrunvelyofa damxmare xelsayoebiTa da mowyobilobebiT, individualuri
daxmarebiTa da momsaxurebiT, Tarjimnis momsaxurebiT, am RonisZiebebs
gadamwyveti roli eniWeba Tanabari SesaZleblobebis uzrunvelsayofad.
2.
saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon damxmare xelsawyoebisa da
mowyobilobebis Seqmnas, warmoebas, ganawilebas, momsaxurebas da maT Sesaxeb
informaciis gavrcelebas.
3.
amisaTvis, saWiroa gamoviyenoT arsebuli teqnikuri codna da
gamocdileba. qveynebSi, sadac maRalia teqnologiebis ganviTarebis done,
aucilebelia srulad iqnes gamoiyenebuli teqnikuri potenciali, raTa amaRldes
damxmare xelsawyobisa da mowyobilobebis xarisxi da efeqturoba. didi mniSvneloba
eniWeba SedarebiT gamartivebuli da naklebad ZviradRirebuli mowyobilobebis
Seqmnasa da warmoebis stimulirebas. amasTan, SeZlebisdagvarad gamoyenebul unda
iqnas adgilobrivi masala da adgilobrivi sawarmoo baza. aseTi mowyobilobebis
warmoebaSi sasurvelia TviT SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa CarTva.
4.
saxelmwifoebma unda aRiaron, rom yvela SezRudulobis mqone
adamiani, romelic saWiroebs damxmare xelsawyoebs, unda hqondes am
mowyobilobebiT sargeblobis yvelanairi SesaZlebloba, maT Soris finansuric. es
niSnavs, rom damxmare mowyobilobani unda iyos ufasod an iafad, raTa xelmisawvdomi
iyos maTTvis da maTi ojaxis wevrebisaTvis.
5.
damxmare xelsawyoebisa da mowyobilobebis warmoebis
sareabilitacio programebSi saxelmwifoebma unda gaiTvaliswinon orive sqesis
SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvTa gansakuTrebuli saWiroebebi, rogoricaa
dizaini, simtkice da asakobrivi maCveneblebis Sesabamisoba.
6.
saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon individualuri daxmarebis
iseTi programebis SemuSavebasa da danergvas, romlebic gansakuTrebiT
SezRudulobis mZime an mravalgvari formiT daavadebulebs daexmareba enobrivi
barieris daZlevaSi. aseTi programebi daexmareboda SezRuduli SesaZleblobis mqone
pirebs aemaRlebinaT TavianTi monawileobis done yoveldRiur cxovrebaSi, saojaxo
saqmianobaSi, warmoebaSi, skolaSi da moclilobis dros.
7.
individualuri daxmarebis programebi iseTnairad unda iqnes
Sedgenili, rom am programebiT sargeblobisas SezRudulobis mqone adamianebs
SesaZlebloba hqondeT gadamwyveti gavlena moaxdinon maTi ganxorcielebis
formebze.
II.
miznobrivi dargebi Tanabari SesaZleblobebis Sesaqmnelad
wesi 5.
xelmisawvdomoba
saxelmwifoebma unda aRiaron
sazogadoebis cxovrebis yvela sferoSi SezRudulobis mqone adamianTaTvis Tanabari
SesaZleblobebis Seqmnis aucilebloba. rac Seexeba SezRudulobis nebismieri formis
mqone pirebs, saxelmwifoebma unda: a) ganaxorcielon samoqmedo programebi, raTa
maTTvis xelmisawvdomi gaxdes materialuri garemo; da b) miiRon zomebi, raTa
uzrunvelyon SezRudulobis mqone adamianebi informaciiTa da komunikaciebiT
sargeblobis SesaZleblobiT.
a) materialuri
garemos xelmisawvdoloba
1.
saxelmwifoebma unda miiRon zomebi materialuri garemos
gamoyenebisaTvis winaaRmdegobaTa mosaxsnelad. aseT zomaTa ricxvs unda
mivakuTvnoT standartebisa da saxelmZRvanelo proncipebis SemuSaveba, agreTve
sakanonmdeblo aqtebis miRebis sakiTxis ganxilva, romlebic mimarTulia saerTo
sargeblobis sxvadasxva obieqtis gamoyenebisaTvis, rogoricaa sacxovrebeli
saxlebi, Senobebi, sazogadoebrivi transporti da sxva satransporto saSualebani,
quCebi da gare garemos sxva obieqtebi.
2.
saxelmifoebma unda uzrunvelyon arqiteqtorebis,
inJiner-mSeneblebisa da sxva specialistebis, romlebic TavianTi profesiidan
gamomdinare muSoben daproeqtebasa da materialuri garemos Seqmnaze,
xelmisawvdomi gaxdes Sesatyvisi informacia SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa
mimarT arsebuli politikis da garemos xelmisawvdomlobis uzrunvelyofis zomebis
Sesaxeb.
3.
materialuri garemos daproeqtebis da Seqmnisas procesSi
Tavdapirveladve unda Caidos xelmisawvdomobis moTxovnebi.
4.
standartebisa da normebis SemuSavebisas, romelic
aregulirebs SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTaTvis garemos xelmisawvdomlobas,
saWiroa Catardes konsultaciebi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebTan.
aseve saWiroa maTi Tavdapirveladve CarTva am saqmianobaSi adgilobriv sazogadoebrivi
obieqtebis dagegmareba, daproeqtebasa da mSeneblobisas, es saSualebas iZleva uzrunvelyoT
SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa fizikuri garemos xelmisawvdomobis
maqsimaluri xarisxi.
b) informaciisa
da komunikaciis xelmisawvdomoba
5.
SezRuduli SesaZleblobis mqone pirebs, saWiroebis
SemTxvevaSi maTi ojaxis wevrebs da interesebis damcvel pirebs yvela etapze xeli
unda miuwvdebodeT informaciaze, romlebic exeba diagnozs, maT uflebebsa da
arsebuli momsaxurebis programebs. aseTi informacia warmodgenili unda iqnas SezRudulobis
mqone adamianTaTvis xelmisawvdomi formiT.
6.
saxelmwifoebma unda SeimuSaon strategia, romelTa
meSveobiTac informaciuli momsaxureba da dokumentebi SezRuduli SesaZleblobis
mqone pirTa sxvadasxva jgufisaTvis xelmisawvdomi gaxdeba. mxedvelobaSezRuduli
pirebisTvis werilobiTi informaciebis da dokumentebis gacnobisaTvis unda gamoiyenon
brailis Srifti, fonogramuli Canawerebi, msxvili Sriftebi da sxva Sesatyvisi
teqnologiebi. zustad aseve xmovani informaciis miRebisTvis unda iyos
gamoyenebuli Sesabamisi teqnologiebi im pirebisaTvis, romlebsac smenis darRveva
axasiaTebT an gagebis problema aqvT.
7.
agreTve, unda izrunon smenadaqveiTebul bavSvTa
swavlebisaTvis maT ojaxebsa da TemebSi gamoyenebul iqnas Jestebis ena. sxva
adamianebTan urTierTobis uzrunvelsayofisTvis aseve saWiroa smenadaqveiTebulTa uzrunvelyofa
surdoTargmaniT.
8.
saWiroa zrunva im pirTa saWiroebebze, romelTac
komunikaciis sxva tipis darRvevebi gaaCniaT.
9.
saxelmwifobma unda uzrunvelyon masobrivi informaciis
saSualebebis, gansakuTrebiT televiziis, radiosa da gazeTebis momsaxurebis
xelmisawvdomoba.
10.
saxelmwifoebma unda uzrunvelyon, rom axali
kompiuterizebuli sainformacio sistemebis momsaxureba, romlebic
mosaxleobisTvisaa gankuTvnili, Tavdapirveladve an maTi aucilebeli adaptaciis
Semdeg xelmisawvdomi unda gaxdes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTaTvis.
11.
sainformacio momsaxurebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofis RonisZiebebis
SemuSavebis dros saWiroa SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebTan
konsultaciebis miReba.
wesi 6.
ganaTleba
saxelmwifoebma unda aRiaron
integrirebul struqturebSi SezRuduli SesaZleblobis mqone bavSvTa, axalgazrdaTa
da zrdasrulTa dawyebiT, saSualo da umaRlesi ganaTlebis dargSi Tanasworobis
principi. unda uzrunvelyon is, rom SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa
ganaTleba zogadi ganaTlebis ganuyofeli nawili iyos.
1.
integrirebul struqturebSi SezRuduli Sesazleblobebis mqone
pirTa ganaTlebis pasuxismgebloba ekisreba zogadi ganaTlebis organoebs. Seiqmnas
pirobebi, raTa SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa ganaTlebis sakiTxebi, programebis
SemuSaveba da saswavlo procesis organizeba ganaTlebis dargis erovnuli
dagegmarebis Semadgenel nawils warmoadgendes.
2.
Cveulebriv skolebSi swavleba gulisxmobs TarjimanTa momsaxurebas
da sxva saTanado damxmare mosaxurebas. uzrunvelyofili unda iqnes adeqvaturi
xelmisawvdomoba im damxmare samsaxurebze, romlebic daakmayofileben sxvadasxva
formis SezRudulobis mqone pirTa saWiroebebsa da moTxovnebs.
3.
swavlebis procesis yvela doneze waxalisdes mSobelTa
jgufebis da SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebis CarTuloba.
4.
im qveynebSi, sadac ganaTleba savaldebuloa, is xelmisawvdomi
unda iyos orive sqesis bavSvebisaTvis SezRudulobis sxvadasxva formis da xarisxis
miuxedavad, maTSoris Zalian mZime formis SezRudulobis SemTxvevaSi.
5.
gansakuTrebul yeradRebas saWiroeben Semdegi pirebi:
a) Cvili asakis SezRuduli
SesaZleblobebis mqone bavSvebi;
b) saskolo asakis
SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvebi;
g) zrdasruli SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirebi, gansakuTrebiT ki qalebi.
6.
saxelmwifoebi valdebulni arian uzrunvelyon SezRuduli
Sesazleblobebis mqone pirTa ganaTlebis SesaZleblobebi Cveulebriv skolebSi:
a) iqonion mkveTrad
Camoyalibebuli politika, romelic gasagebi da misaRebi iqneba rogorc
skolebisaTvis, ise sazogadoebis farTo wreebisaTvisac;
b) uzrunvelyon saswavlo
programaTa moqniloba, ise rom SeiZlebodes maTSi damatebebisa da cvlilebebis
Setana;
c) warmoadginon
maRalxarisxovani saswavlo masalebi, uwyvetad uzrunvelyon maswavleblebis
momzadeba da mxardaWera.
7.
erToblivi swavleba da saTemo programebi unda ganixilebodes,
rogorc SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa swavlebis da profesiuli momzadebis
ekonomikurad efeqturi sistemis damatebiTi elementebi. erovnuli programis
farglebSi, romlebsac safuZvlad udevs saTemo programebi, unda waxalisdes, gamoyenebul
da ganviTarebuli iqnes maTi resursebi, raTa SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa
ganaTleba moxdes adgilebze.
8.
im SemTxvevaSi, rodesac zogadi saskolo ganaTlebis sistema
jer kidev Sesabamisad ver akmayofiles yvela SezRuduli Sesazleblobebis mqone
piris moTxovnas, SesaZlebelia gaTvaliswinebul iqnas specialuri swavleba. es
unda emsaxurebodes moswavleTa zogadsaganmanaTleblo skolebSi swavlebisaTvis momzadebas.
aseTi swavlebis xarisxi unda pasuxobdes imave standartebsa da miznebs, rogorc
zogadi ganaTlebis sistemaSi arsebuli swavlebaa da is mWidrod unda
ukavSirdebodes mas. SezRuduli SesaZleblobebis mqone moswavleTaTvis, rogorc
minimumi, aucilebelia gamoiyos ganaTlebaze dasaxarji resursebis imdenive wili,
ramdenic ixarjeba sxva moswavleTaTvis. saxelmwifoebi unda miiswrafodnen
specialuri saswavlo dawesebulebebis Tanamimdevruli integraciisaken saerTo
saganmanaTlo sistemaSi. rogorc cnobilia, amJamad specialuri swavleba, SesaZloa
mTel rig SemTxvevebSi swavlebis yvelaze misaReb formas warmoadgens zogierTi SezRuduli
Sesazleblobebis mqone moswavle.
9.
smena, metyveleba da mxedvelobadaqveiTebulebis
gansakuTrebuli sakomunikacio moTxovnilebebis gamo SesaZloa ufro mizanSewonili
iyos maTi swavlebis organizeba specialur skolebSi an aseTi pirebisaTvis
gankuTvnil specialur klasebSi an Cveulebrivi skolebis specialur jgufebSi.
yuradReba unda mieqces swavlebis kulturis gansakuTrebulobas, rac xels Seuwyobs mxedvelobadaqveiTebulTa
da smenadaqveiTebulTa urTierTobebis Cvevebis efeqtur aTvisebas da maqsimaluri
damoukideblobis miRwevas.
wesi 7. dasaqmeba
saxelmwifoebma unda aRiaron
principi, romlis Sesabamisad SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs saSualeba
miecemaT ganaxorcielon adamianis ZiriTadi uflebebi da Tavisuflebebi, gansakuTrebiT, dasaqmebis sferoSi. SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirebs, rogorc soflad aseve qalaqad unda hqondeT Tanabari
SesaZleblobebi, rom Sromis bazarze TavianTi SromiTi saqmianobiT miiRon
Semosavali.
1.
dasaqmebis sferoSi arsebuli kanonebi da wesebi ar unda iyos
diskriminaciuli, ar unda zRudavdes SezRudulobis mqone pirebs da ar unda
abrkolebdes maT SromiT mowyobas.
2.
saxelmwifoebma aqtiurad unda dauWiron mxari SezRuduli
Sesazleblobebis mqone pirTa CarTvas Sromis Tavisufal bazarze. aqtiuri
mxardaWera SesaZlebelia sxvdasxva RonisZiebebiT, sadac gaTvaliswinebul iqneba
profesiuli momzadeba, mastimulirebeli qvotebis (wilis) dadgena, rezervireba an
mizandasaxuli SromiTi mowyoba, mcire sawarmoebisaTvis sesxis an sufsidiebis gacema,
specialuri kontraqtebis dadeba, warmoebisaTvis upiratesi uflebebis miniWeba,
sagadasaxado SeRavaTebi, kontraqtebis garantiebis dacva an sxva saxis teqnikuri
da finansuri daxmarebis gaweva sawarmoebisTvis, romlebic daiqiraveben SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirebs. saxelmwifoebma unda waaxalisos damqiravebeli, raTa damqiravebelma
Sesaferisi pirobebi Seuqmnas SezRuduli Sesazleblobebis mqone muSakebs.
3.
saxelmwifoTa sasurvelia samoqmedo programebSi gaiTvaliswinon:
a) RonisZiebebi sawarmo
Senobebis, samuSao adgilebisa da samuSao saaTebis imdagvarad morgeba, rom isini
Seesabamebodnen SezRudulobis sxvadasxva formis mqone pirTa moTxovnebs;
b) RonisZiebebi axali
teqnologiebis danergvisaTvis damxmare mowyobilobebisa da samarjveebis
warmoebaSi da is RonisZiebebi, romlebic uzrunvelyofen aseT saSualebaTa da
mowyobilobaTa xelmisawvdomobas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisaTvis, raTa
maT SeZlon samuSaos miReba da am samuSao adgilis SenarCuneba;
c) saTanado swavlebiTa da
samuSaoze mowyobiT uzrunvelyofa; agreTve mTargmnelTa uwyveti mxardaWera, maTi individualuri
daxmarebiTa da momsaxurebiT uzrunvelyofa.
4.
saxelmwifoebma unda moawyon da xeliSeuwyon sazogadoebis
gaTviTcnobierebis kampaniebis warmoebis gafarToebas, raTa Sewydes momuSave SezRudulobis
mqone adamianebisadmi cru rwmena da negatiuri damokidebuleba.
5.
saxelmwifoebma,
saxelmwifo seqtorSi SromiTi mowyobisaTvis, rogorc damqiravebelma SezRuduli
Sesazleblobebis mqone pirebisTvis unda Seqmnan xelsayreli pirobebi.
6.
saxelmwifoebma, muSakTa organizaciebma da damqiraveblebma
unda iTanamSromlon da Tanasworuflebiani politika ganaxorcielon daqiravebis da
samsaxurSi dawinaurebis, Sromis pirobebis gaumjobesebisa da xelfasis momatebis
sferoebSi; zomebi unda miiRon SromiTi pirobebis gasaumjobeseblad, raTa Tavidan
iqnas acilebuli travmebi da dazianebebi, romlebic Sromis unaris dakargvas
gamoiwveven; sareabilitacio RonisZiebebi im muSakTaTvis, romlebmac daSavdnen
sawarmoo tramviT.
7.
yvela SemTxvevaSi miznad unda iqnas dasaxuli SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa SromiTi mowyoba Tavisufali bazris pirobebSi. maTi
dasaqmebis mizniT SesaZloa Seiqmnas mcire sawarmo erTeulebi, romlebic
garantirebulni an uzrunvelyofilni iqnebian Sromis mowyobis Sesabamisi
saSualebebiT. saWiroa, rom aseTi programebis xarisxi Sefasdes, Tu ramdanad
sakmarisi da mizanSewonilia SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirebis uzrunvelsayofad
SromiT bazarze dasaqmebisaTvis.
8.
saWiroa gatardes zomebi, raTa SezRudulobis mqone adamianebi
CarTul iqnen kadrebis momzadebis programebSi,
sxvadasxva kerZo da arasamTavrobo seqtorSi dasaqmebis programebis damuSavebaSi;
9.
saxelmwifoebma, profesiulma kavSirebma da damqiraveblebma
mTeli ZalisxmeviT unda iTanamSromlon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
organizaciebTan, raTa Seiqmnas kadrebis momzadebis pirobebi, aseve moqnili
samuSao grafiki, arasruli samuSao dRis dadgenis da Tanamdebobebis ganawilebis, SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirebis damoukidebeli saqmianobis da maTze zrunvis
saSualeba.
wesi 8. Semosavlebis
dacva da socialuri uzrunvelyofa
saxelmwifoebi, pasuxismgebelni
arian socialurad uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi da daicvan
maTi Semosavlebi.
1.
saxelmwifoebma, unda uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirebis saTanado Semosavlebis dacva, an romlebmac Sromisuunarobis an droebiTi
SromisuunarobasTan dakavSirebuli mizezebis gamo dakarges saarsebo saSualebaTa
gamomuSavebis saSualeba, SeumcirdaT xelfasi an ar gaaCniaT samuSaos Sovnis
saSualeba. saxelmwifoebma unda izrunon, rom maTTvis daxmarebis aRmoCenisas
mxedvelobaSi iqonion SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa is xarjebi,
romlebsac isini da maTi ojaxebi saWiroeben SezRudulobis gamo.
2.
im qveynebSi, sadac ukve arsebobs an yalibdeba socialuri
uzrunvelyofis, socialuri dazRvevis an sxva msgavsi daxmarebis sistemebi sruliad
mosaxleobis dasaxmareblad, saxelmwifoebma, unda izrunon, rom aseTma sistemebma ar
moaxdinos diskriminacia, ar Selaxos da ar SezRudos SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTa interesebi da uflebebi.
3.
saxelmwifoebma, aseve unda aRmouCinon materialuri
daxmareba im pirebs, romlebmac Tavis Tavze aiRes SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTa mzrunveloba.
4.
socialuri uzrunvelyofis sistemebi unda moicavdes SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa potencialis aRdgenis RonisZiebebs. Aam sistemebSi
gaTvaliswinebuli unda iqnas agreTve profesiul-teqnikuri swavlebis organizireba,
ganviTareba, dafinanseba da aseTi ganaTlebis miRebis xelSewyoba; aseve xeli
unda Seewyos dasaqmebis samsaxurebs.
5.
socialuri uzrunvelyofis programebma unda waaxalison
samuSaos mZebneli SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi, raTa moxdes maTi Semosavlebis
zrda da/an danazogebis aRdgena.
6.
materialuri daxmareba, SezRuduli Sesazleblobebis mqone
pirebs unda gaewioT manamde, sanam es pirebi iTvlebian SezRudulobis mqone
pirebad, Tanac ise, rom isini yovelTvis eswrafodnen iSovon samuSao. aseTi
daxmarebis Semcireba an Sewyveta SeiZleba mxolod mas Semdeg, rac SezRuduli
SesaZleblobebis mqone piri iwyebs muSaobas da iRebs adeqvatur da garantirebul anazRaurebas.
7.
im saxelmwifoebma, sadac socialuri uzrunvelyofis samsaxuri
upiratesad kerZo seqtorebs ganekuTvneba, unda waaxalison adgilobrivi Temebi,
saqvelmoqmedo organizaciebi da ojaxebi, raTa maT SeimuSavon sakuTari
RonisZiebebi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis dasasaqmeblad.
wesi 9. ojaxuri
cxovreba da pirovnebis Tavisufleba
saxelmwifoebma, unda xeliSeuwyon
ojaxur cxovrebaSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sruli datvirTviT
monawileobas. saxelmwifoebma, unda daicvan maTi piradi Tavisufleba da
uzrunvelyon, raTa kanonmdeblobaSi ar iqnas daSvebuli diskriminacia, uflebebis
SezRudva sqesobriv urTierTobaSi, qorwinebaSi, dedobasa da mamobaSi.
1.
SezRudulobis mqone adamianebs saSualeba unda mieceT,
icxovron TavianT ojaxebTan erTad. saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon ojaxur
sakiTxebTan dakavSirebuli sakonsultacio samsaxurebis momsaxurebaSi Sediodes SezRudulobasTan
dakavSirebuli sakiTxebi da mis gavlenas ojaxur cxovrebaze. im ojaxebs,
romlebsac SezRuduli SesaZleblobebis mqone wevri hyavs saSualeba unda hqondeT
isargeblon sapatrontaJo momsaxurebiT (Sin momsaxurebiT) da aseve gaaCndeT
damatebiTi SesaZleblobebi SezRudulobis mqone adamianebis mosavlelad.
saxelmwifoebma, unda aRmofxvran yvela gaumarTlebeli dabrkoleba im pirTa mimarT,
romlebsac surT mouaron an iSvilon SezRudulobis mqone bavSvi an mozardi.
2.
SezRudulobis mqone adamianebi Tavs unda grZnobdnen
srulfasovnad sqesobriv urTierTobaSi, SeZlon daamyaron sqesobrivi kavSirebi da
iyolion Svilebi. iTvaliswinebs ra, rom SezRudulobis mqone adamianebs
qorwinebisas da ojaxis Seqmnisas SeiZleba SexvdeT uamravi siZnele, saxelmwifoebi
xelsuwyoben Sesabamisi konsultaciebiT uzrunvelyofas. SezRudulobis mqone
adamianebs unda hqondeT sazogadoebis sxva wevrebTan gaTanabrebuli midgoma
ojaxis dagegmvis sakiTxebSi, agreTve gasagebi formiT warmodgenili informacia maTi
organizmis sqesobriv funqciebze.
3.
saxelmwifoebma, unda izrunon Seicvalos sazogadoebaSi
arsebuli negatiuri stereotipebi SezRudulobis mqone adamianebis daqorwinebis,
maTi sqesobrivi cxovrebis da Svilebis gaCenis uflebis sakiTxebSi, gansakuTrebiT
ki SezRudulobis mqone gogonebsa da qalebisadmi. am stereotipebis winaaRmdeg
brZolaSi mniSvnelovani roli ekisreba masobrivi informaciis saSualebebs,
risTvisac unda moxdes maTi waxaliseba.
4.
aucilebelia SezRudulobis mqone adamianebis da maTi ojaxis
wevrebis yovelmxrivi informireba, Tu rogor daicvan Tavi seqsualuri an Zaladobis
sxva formebisagan. SezRudulobis mqone adamianebi am mxriv gansakuTrbul mgrZnobiarobas
avlenen ojaxSi, sazogadoebasa da samkurnalo dawesebulebebSi, amitom saWiroeben
ganmartebas, Tu rogor aicilon Tavidan Zaladoba da xelyofa, rogor gansazRvron,
rodis xdeba aseTi xelyofa da rogor acnobon aseTi SemTxvevebis dros.
wesi 10. kultura
saxlmwifoebi, uzrunvelyofen
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa kulturul cxovrebaSi Cabmas da uqmnian maT
Tanasworuflebiani monawileobis SesaZleblobas.
1.
saxelmwifoebi, qmnian yvela piroba, rom SezRudulobis mqone
adamianebma qalaqis mcxovrebni iqnebian, Tu soflisa SeZlon TavianTi
SemoqmedebiTi, mxatvruli da inteleqtualuri potencialis gamoyeneba ara marto
piradi keTildReobisTvis, aramed mTeli sazogadoebis sargeblobisTvis. aseTi
saqmianobebia, magaliTad: qoreografia, musika, leteratura, Teatri, saxviTi
xelovneba, ferwera, qandakeba. ganviTarebad qveynebSi gansakuTrebiT unda
gamaxvildes yeradReba xelovnebis iseT Tanamedrove da tradiciul dargebze,
rogoricaa Tojinebis spektakli, leqsebis deklamireba da prozauli nawarmoebis
saojaxo kiTxva.
2.
saxelmwifoebma, unda uzrunvelyon iseTi
kulturul-saganmanaTleblo dawesebulebebis xelmisawvdomoba, rogoricaa Teatrebi,
muzeumebi, kinoTeatrebi da biblioTekebi, gaafarToon maTi sargeblobis
SesaZleblobebi.
3.
saxelmwifoebma unda SeimuSaon da gamoiyenon specialuri
teqnikuri saSualebebi, raTa SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirebisaTvis xelmisawvdomi
gaxdes literaturuli nawarmoebebis wakiTxva, Teatraluri dadgmebisa da filmebis
naxvis SesaZlebloba.
wesi 11. dasveneba da
sporti
saxelmwifoebma Tanabari
SesaZleblobebi unda Seuqmnan SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs dasvenebaSi
da sportSi monawileobisaTvis.
1.
saxelmwifoebma unda miiRon zomebi, rom SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirebisTvis xelmisawvdomi iyos dasasvenebeli adgilebi da sporti,
sastumroebi, pliaJebi, sportuli arenebi, sportuli darbazebi da a.S. aseve gaTvaliswinebul
iqnas im personalis Tanadgoma, romelic axorcielebs dasasvenebel da sportul programebs,
maT Soris iseT proeqtebsac, romlebic iTvaliswineben xelmisawvdomobis meTodikis
da sainformacio - saswavlo programebis SemuSavebaSi monawileobas.
2.
turistuli organizaciebi, samogzauro biuroebi, sastumroebi,
sazogadoebrivi da sxva dawesebulebebi, romlebic organizacias uweven dasvenebasa
da mogzaurobebs gamonaklisis gareSe yvelas unda moemsaxuron, amasTan unda
gaiTvaliswinon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa gansakuTrebuli
moTxovnilebebi. am miznis misaRwevad saWiroa Sesabamisi kadrebis momzadebis organizeba.
3.
saWiroa sprotuli organizaciebis waxaliseba, raTa maT
gaafarToon sportul RonisZiebebSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
monawileobis SesaZleblobebi. zog SemTxvevaSi sakmarisia SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa am RonisZiebebze SeRwevadobis uzrunvelyofa. sxva
SemTxvevebSi ki aucilebelia specialuri RonisZiebebis dasaxva an specialuri
TamaSobebis organizeba. saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa monawileobas erovnul da saerTaSoriso SejibrebebSi.
4.
sportul RonisZiebebSi monawile SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirebs swavlebisa da varjiSis iseTive pirobebi unda SeeqmnaT, rogorc sxva
sprocmenebs.
5.
sportuli RonisZiebebis da dasvenebis dagegmarebisas
saWiroa organizatorebma gaiaron konsultacibi SezRuduli SesaZleblobebis mqone
pirTa organizaciebTan.
wesi 12. religia
saxelmwifoebi xels Seuwyoben
RonisZiebebs, romlebic uzrunvelyofen SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
Tanabaruflebian monawileobas TavianTi Temebis religiur cxovrebaSi.
1.
saxelmwifoebs marTebT, religiuri organizaciebis
warmomadgenlebTan konsultaciisas waaxalison diskriminaciis likvidacia da
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa religiur cxovrebaSi CarTvis RonisZiebebi.
2.
saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon religiur dawesebulebebsa
da organizaciebSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sakiTxebis informaciis
gavrcelebas. saxelmwifoebma agreTve unda daaintereson religiuri organizaciebis
warmomadgenlebi, raTa maT sasuliero pirTa momzadebisa da religiuri aRzrdis
programebSi CarTon informacia SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTaTvis
gamiznuli politikis Sesaxeb.
3.
maT agreTve unda waaxalison sensoruli
darRvevebis mqone pirebisaTvis religiuri literaturiT sargebloba.
4.
saxelmwifoebma da/an religiurma
organizaciebma konsultaciebi unda gaiaron SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa
organizaciebTan, im RonisZiebaTa SemuSavebaSi, romlebic uzrunvelyofen,
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanasworuflebian monawileobas religiur
saqmianobaSi.
III.
ganxorcielebisaTvis saWiro RonisZiebani
wesi 13. informacia da
gamokvleva
saxelmwifoebi Tavis Tavze iRebs
ZiriTad pasuxismgeblobas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sacxovrebeli
pirobebis Sesaxeb informaciis Segroveba-gavrcelebaze da xels uwyoben
yovelmxrivi kompleqsuri gamokvlevebis Catarebas im dabrkolebaTa gamovlenis CaTvliT,
romlebic arTuleben SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa cxovrebas.
1.
saxelmwifoebma regularulad unda Seagrovon statistikuri
monacemebi orive sqesis sacxovrebeli pirobebis da sxva saxis informaciebis
Sesaxeb. monacemebis mopoveba SeiZleba mosaxleobis erovnuli aRweris da saojaxo
meurneobis Seswavlis paralelurad, es unda gakeTdes universitetebTan,
samecniero–kvleviT insitutebTan SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
organizaciebTan mWidro TanamSromlobaSi. monacemebi unda Seicavdnen informacias programebis,
momsaxurebis da maTi gamoyenebis Sesaxeb.
2.
saxelmwifoebma unda ganixilon SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTa monacemTa bankis Seqmnis sakiTxebi. banki unda moicavdes
statistikur monacemebs, arsebul momsaxurebasa da programebze, aseve SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa sxvadasxvagvari jgufebis Sesaxeb. amasTan, unda
gaiTvaliswinon piradi cxovrebisa da pirovnebis Tavisuflebis dacvis aucilebloba.
3.
saxelmwifoebma unda SeimuSaon da xeli Seuwyon socialuri da
ekonomikuri sakiTxebis Semswavleli programebis ganviTarebas da SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirebisa da maTi ojaxebis am programaSi monawileobis
sakiTxebs. aseTi gamokvlevebi unda moicavdnen informacias mizezebis,
SezRudulobis saxeobebis da masStabebis analizs, programebis arsebobasa da efeqturobaze,
maTi ganviTarebis da momsaxurebis Sefasebis, da damxmarebis RonisZiebebis Sesaxeb.
4.
saxelmwifoebma unda SeimuSaon da SezRuduli Sesazleblobebis
mqone pirTa organizaciebTan erTad srulyon erovnuli kvlevisaTvis aucilebeli
terminologia da kriteriumebi.
5.
saxelmwifoebma zomebi unda miiRon monacemebis Segroveba-Seswavlis
procesSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa monawileobis uzrunvelyofas.
msgavsi gamokvlevebis Sesasruleblad saxelmwifoebma unda uzrunvelyon
kvalificiuri SezRuduli SesaZleblobebis mqone TanamSromlebis ayvana.
6.
saxelmwifoebi xelsuwyoben samecniero gamokvlevebisa da
gamocdilebis arsebuli Sedegebis gacvlasa da urTierTgaziarebas.
7.
saxelmwifoebi yovel Rones xmaroben, raTa SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa sakiTxebis codna da informaciebi gavrceldes yvela
politikur da administraciul organoebSi erovnul, regionalur da adgilobriv
doneebze.
wesi 14. politikis
SemuSaveba da dagegmva
saxelmwifoebi uzrunvelyofen
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mimarT gatarebuli politikuri da erovnuli
dagegmvis yvela aspeqtis aRnusxvas.
1.
saxelmwifoebma erovnul doneze unda SeimuSaon da
ganaxorcielon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa interesebis Sesabamisi
politikis dagegmva. agreTve unda iTanamSromlon da xeli Seuwyon adgilobriv da
regionul doneze RonisZiebebis Casatarebas.
2.
saxelmwifoebi xelsuwyoben SezRuduli SesaZleblobis mqone
pirTa organizaciebis monawileobas programebis da dagegmarebis yvela doneze, rac
exeba maT socialur da ekonomikur mdgomareobas.
3.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa moTxovnebi da
interesebi ar ganixileba calke, isini SeZlebisdagvarad CarTulia saerTo ganviTarebis
gegmebSi.
4.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mdgomareobaze
saxelmwifoTa mier aRebuli pasuxismgeblobani ar aTavisuflebs sxva organizaciebsa
da kerZo pirebs pasuxismgeblobidan. nebismieri organizacia Tu kerZo piri,
romelic axorcielebs sazogadoebriv saqmianobas momsaxurebasa da informaciis
gavrcelebaze unda waxalisdes Tavad aiRos pasuxismgebloba SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTaTvis informaciis miwodebaze.
5.
saxelmwifoebma unda waaxalison SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTaTvis adgilobrivi Temebis mier programebisa da RonisZiebebis
SemuSaveba. aseTi saqmianobis erT-erTi formaa saswavlo TvalsaCinoebis momzadeba
an msgavsi RonisZiebebis CamonaTvalis gakeTeba, agreTve, personalisaTvis
saswavlo programebis Sedgena adgilebze.
wesi 15. kanonmdebloba
saxelmwifoebi pasuxismgebelni
arian SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sazogadoebriv cxovrebaSi monawileobisa da maTi
Tanasworuflebianobis uzrunvelyofis mizniT Seqmnan Sesabamisi samarTlebrivi
safuZvlebi.
1.
erovnul kanonmdeblobaSi moqalaqeTa ufleba-movaleobebis
gansazRvrasTan erTad SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa ufleba-movaleobebic
unda ganisazRvros. saxelmwifoebi movaleni arian sxva moqalaqeTa Tanabrad
uzrunvelyon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi TavianTi samoqalaqo Tu
politikuri uflebebiT sargeblobis SesaZleblobiT. saxelmwifoebma unda uzrunvelyon
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis monawileoba SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa erovnuli kanonmdeblobebis SemuSavebasa da SefasebaSi.
2.
SesaZloa aucilebeli gaxdes sakanonmdeblo RonisZiebaTa gatareba
im faqtorebis aRmosafxvrelad, romlebic uaryofiT zemoqmedebas axdenen SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa cxovrebaze, Selaxavs ra maT pirovnul Rirsebebs da uflebebis
darRvevis msxverplad aqcevs. aucilebelia Tavidan aviciloT nebismieri
diskriminaciuli mdgomareoba. erovnuli kanonmdebloba iTvaliswinebs ra Sesabamisi
sanqciebis miRebas, romelic ar dauSvebs diskriminacias.
3.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa uflebebi erovnul
kanonmdeblobaSi SesaZloa ori saxisa iyos: maTi uflebamovaleobani SeiZleba
aisaxos zogad kanonmdeblobaSi, anda specialur kanonmdeblobaSi. SezRuduli
SesaZleblobis mqone pirTa specialuri kanonmdebloba SesaZloa Seiqmnas iseTi RonisZiebebiT,
rogoricaa:
a) mxolod SezRuduli SesaZleblobebis mqone
pirebisaTvis gankuTvnili kanonmdeblobis miReba;
b) SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
uflebebis CarTva konkretuli dargis kanonebSi.
c) arsebuli kanonmdeblobis ganmartebisaTvis
gankuTvnil teqstebSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mizandasaxuli
moxsenieba.
SeiZleba agreTve zemoT aRniSnuli
ramdenime midgomis kombinaciac. SesaZloa aseve ganvixiloT pozitiur
diskriminaciaze dadgenilebis miRebis SesaZlebloba.
4.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa interesebis
dasacavad saxelmwifoebma unda ganixilon sarCelis Setanis oficialuri
meqanizmebis Seqmnis SesaZlebloba.
wesi 16. ekonomikuri
politika
saxelmwifoebi kisruloben finansur
pasuxismgeblobas ganaxorcielon erovnuli programebi da RonisZiebebi SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTa Tanabari SesaZleblobis uzrunvelsayofad.
1.
saxelmwifoebma unda CarTon SezRuduli Sesazleblobebis mqone
pirTa sakiTxebi yvela erovnul, regionul da adgilobriv saxelmwifo organoTa
regularul biujetSi.
2.
saxelmwifoebma, arasamTavrobo da sxva dainteresebulma
organizaciebma unda iTanamSromlon erTmaneTTan, raTa xeli Seuwyon SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirebTa proeqtebisa da RonisZiebebis ganxorcielebas.
3.
sazogadoebis cxovrebaSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone
pirTa Tanabaruflebiani monawileobis xelSewyobisa da stimulirebis mizniT
saxelmwifoebma unda ganixilon ekonomikuri zomebis (sesxebi, dabegvrisagan
gaTavisufleba, miznobrivi subsidiebi, specialuri fondebi da a.S.) gamoyenebis
sakiTxi.
4.
mraval saxelmwifoSi, aSkarad, mizanSewonili iqneba
SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa damxmare fondis Seqmna, romelic xels
Seuwyobs xalxis doneze TviTdaxmarebis eqsperimentuli proeqtebis ganxorcielebas.
wesi 17. saqmianobis
koordinacia
saxelmwifoebi movaleni arian
Seqmnan da ganamtkicon erovnuli sakoordinacio komitetebi an analogiuri
organoebi, raTa isini gamoiyenon SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa
sakiTxebze momuSave erovnuli sakoordincio centrebis Sesaqmnelad.
1.
erovnuli sakoordinacio komitetis an analogiuri organoebis
saqmianoba mudmivmoqmedia da regulirdeba samarTlebrivi normebiT da Sesabamisi administraciuli
wesebiT.
2.
seqtorTaSorisi da disciplinaTSorisi komitetis warmomadgenlobiTi
SemadgenlobisTvis, aseTi komitetebis Camosayalibeblad sasurvelia, rom masSi
warmodgenili iyos kerZo da saxelmwifo organizaciebi. mis muSaobaSi SeiZleba
CaerTon dainteresebuli saministroebis, SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
organizaciebis da arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi.
3.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebs unda
mieceT SesaZlebloba, mniSvnelovani gavlena moaxdinon sakoordinacio komitetze,
raTa uzrunvelyon maTi saWiroebebis Sesabamisi aRricxva.
4.
erovnul sakoordinacio komitets, Tavisi funqciebis
Sesasruleblad, unda mieniWos saTanado avtonomia da resursebi, raTa Tavisi
uflebamosilebis Sesabamisad gadawyvetilebebis miReba SeZlos. man unda waradginos
moxsenebebi yvelaze umaRles samTavrobo doneze.
wesi 18. SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTa organizaciebi
saxelmwifoebma unda scnon
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis ufleba erovnul, regionul da adgilobriv
doneebze warmoadginon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebi. SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa Sesaxeb sakiTxebis ganxilvisas saxelmwifoebma aseve
unda scnon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis sakonsultacio
roli.
1.
ekonomikuri da sxva saSualebebiT saxelmwifoebma mxari unda
dauWiron da waaxalison SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebis, maTi ojaxis
wevrebis da maTi interesebis damcveli pirebis organizaciebis Camoyalibeba da
ganmtkiceba. saxelmwifoebma unda aRiaron, rom es organizaciebi mniSvnelovan
rols asruleben SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa problemebisadmi mimarTuli
politikis SemuSavebaSi.
2.
saxelmwifoebma unda daamyaron da ganamtkicon kavSiri
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebTan da uzrunvelyon maTi
monawileoba saxelmwifo politikis SemuSavebaSi.
3.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebs unda
SeeZloT SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa moTxovnilebebisa da iseTi
pirveladi amocanebis gansazRvra, rogoricaa dagegmareba, momsaxureba da sxva
RonisZiebaTa ganxorcieleba - SefasebaSi, xeli unda Seuwyon sazogadoebaSi
mocemuli problemebis gaazrebas da Sezlon warmoadginon mosazrebebi cvlilebebis
Sesatanad.
4.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebi,
rogorc TviTdaxmarebis dawesebulebebi, uzrunvelyofen
da afarToeben SesaZleblobebs raTa SeiZinon unarebi sxvadasxva dargSi urTierT mxardaWeris da
informirebisaTvis.
5.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebs
SeuZliaT ganaxorcielon sakonsultacio funqciebi sxvadasxvagvari saSualebiT, maT
Soris, iseTi meTodebiT, rogoricaa warmomadgenloba mudmivmoqmed safuZvelze
xelmZRvaneli organoebis dawesebulebebSi, romelic saxelmwifos mier finansirdeba,
sazogadoebriv komisiebSi monawileoba da TavianTi codnisa da gamocdilebis gamoyeneba
sxvadasxvagvari proeqtebis gansaxorcielebaSi.
6.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebi,
romlebic sakonsultacio momsaxurebas gvTavazoben, uwyvetad unda
funqcionirebdnen, raTa gaafarTovdes da gaRrmavdes informaciebisa da mosazrebaTa
urTierTgacvla saxelmwifo organizaciebsa da maT Soris.
7.
erovnul sakoordinacio komitetSi an analogiur organoebSi
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebi unda iyvnen warmodgenilni
mudmiv safuZvelze.
8.
saWiroa SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis
rolis gafarToeba da gaZliereba adgilebze, raTa maT moaxdinon gavlena
adgilobrivi sakiTxebis gadawyvetilebaze.
wesi 19. personalis
momzadeba
saxelmwifoebi pasuxismgebelni
arian SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebisaTvis gankuTvnili SemoTavazebuli
momsaxurebis, programebis SemuSavebasa da ganxorcielebaSi monawile yvela donis
personalis saTanado momzadebaze:
1.
saxelmwifoebma unda uzrunvelyon, rom SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa momsaxurebaze pasuxismgebelma yvela organom
ganaxorcielos personalis saTanado momzadeba.
2.
SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa sakiTxebis mcodne da
sainformacio-saganmanaTlebli programebSi specialistebis momzadebisas daculi
unda iqnes SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanasworobisa da sruluflebiani
monawileobis principi.
3.
saxelmwifoebi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
organizaciebTan SeTanxmebiT SeimuSaveben saswavlo programebs; personalisTvis
gankuTvnil saswavlo programebSi SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTebi mowveul
unda iqnen, rogorc maswavleblebi, instruqtorebi an konsultantebi.
4.
udidesi mniSvneloba
eniWeba, gansakuTrebiT ganviTarebad qveynebSi, specialistebis momzadebas
TemebSi samuSaod. am samuSaos Sesasruleblad saWiroa SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirebis mozidva. samuSao unda iTvaliswinebdes saTanado Rirebulebebis, codnisa
da meTodebis ganviTarebas, SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebSi, maT
mSoblebSi, ojaxis wevrebsa da saerTod Temis sazogadoebaSi saTanado Cvevebis
gamomuSavebas, romelTa gamoyenebasac isini SeZleben.
wesi 20. SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirebisaTvis gankuTvnili programebis erovnuli kontroli da Sefaseba
wesebis Sesrulebis dros
saxelmwifoebi pasuxismgebelni
arian mudmivad awarmoon kontroli da Seafaseba erovnuli programebi da
SeTavazebuli momsaxurebaze SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa Tanabari
SesaZleblobebis uzrunvelsayofad.
1.
saxelmwifoebma periodulad da sistematurad unda Seafason is
erovnuli programebi, romlebic SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs exeba da
unda gamoaqveynon am Sefasebebis sawyisi monacemebi da Sedegebi.
2.
saxelmwifoebma unda SeimuSaon da gamoiyenon is
terminologia da programebis Sefasebi kriteriumebi, romelic gankuTvnilia
SezRuduli Sesazleblobebis mqone pirTa sakiTxebs.
3.
aseTi kriteriumebi da terminologia unda SemuSavdes SezRuduli
Sesazleblobebis mqone pirTa organizaciebTan mWidro TanamSromlobiT da programebis
SemuSavebisas da dagegmarebis sawyis etapze.
4.
saxelmwifoebma SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
mdgomareobis Sefasebisa da saerTo standartebis SemuSavebis mizniT unda
iTanamSromlon saerTaSoriso organizaciebTan. saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon am
TanamSrolobaSi erovnuli sakoordinacio komitetebis CarTvas.
5.
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa programebis Sefaseba
gaTvaliswinebul iqnas dagegmvis etapzeve, raTa SesaZlebeli gaxdes dasaxul
amocanaTa efeqturobis gansazRvra.
wesi 21. teqnikuri da
ekonomikuri TanamSromloba
saxelmwifoebi pasuxismgebelni
arian, rogorc warmoebaganviTarebul, aseve ganviTarebadSi, gaataron Sesabamisi
RonisZiebebi da urTierTTanamSromlobiT gaaumjobeson SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTa cxovrebis pirobebi.
1.
saxelmwifoebma, saerTo ganviTarebis programebSi unda CarTon
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa, gansakuTrebiT ki ltolvilTa Tanabari
SesaZleblobebis uzrunvelyofa.
2.
ormxrivi Tu mravalmxrivi, samTavrobo Tu arasamTavrobo
done, teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis zomebi yvela saqmianobSi. saxelmwifoebma
TavianT partniorebTan TanamSromlobis sakiTxebis ganxilvisas unda daayenon msgavsi
sakiTxebi.
3.
teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis programebis
SemuSavebisa da ganxilvisas gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces am
programebis zemoqmedebas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa mdgomareobaze.
Zalzed mniSvnelovania, ganviTarebis yvela proeqtis SemuSavebisas konsultaciebis
miReba SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebsa da maT organizaciebTan. isini
mowveul unda iqnen uSualod msgavsi proeqtebis SemuSavebis, ganxorcielebis da
Sefasebis procesSi.
4.
teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis prioritetuli
dargebi iTvaliswineben:
a) adamianuri resursebis gazrdas,
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa potencialis, Cvevebisa da niWis xarjze da
maTTvis samuSao adgilebis SeqmnisaTvis gatarebul RonisZiebaTa meSveobiT.
b) teqnologiebis
SemuSavebasa da gavrcelebas SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
Taviseburebebis gaTvaliswinebiT xdeba.
5.
amas garda, saxelmwifoebma xeli unda Seuwyon SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebis Seqmnasa da gaZlierebas
6.
saxelmwifoebma zomebi unda miiRon, raTa pirebi, romlebic
sxvadasxva doneze teqnikuri da ekonomikuri TanamSromlobis programebs axorcieleben,
gaacnobieron SezRuduli SesaZleblobebis
mqone pirTa problemebs.
wesi 22. saerTaSoriso
TanamSromloba
saxelmwifoebi aqtiur
monawileobas iRebdnen saerTaSoriso TanamSromlobaSi politikis SemuSavebaSi,
romelic mimarTulia SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTaTvis Tanabari
SesaZleblobebis uzrunvelyofisaTvis.
1.
saxelmwifoebma, gaerTianebuli erebis organizaciis
CarCoebis sistemaSi specializebul
dawesebulebebTan da sxva dainteresebul samTavrobaTaSoriso organizaciebTan
erTad, monawileoba unda miiRon SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa sakiTxebis
politikis SemuSavebaSi.
2.
molaparakebebis dros saxelmwifoebma unda ganixilon Sesabamisi
sakiTxebi, romlebic exeba kerZod: standartebs, informaciis urTierTgacvlas,
ganviTarebis programebs da sxva.
3.
saxelmwifoebi xelsuwyoben da waaxaliseben codnis da
gamocdilebis urTierTgacvlas:
a)
im arasamTavrobo organizaciaTa Soris, romlebic dakavebul
arian SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebTan dakavSirebul sakiTxebs;
b)
SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa problemebze momuSave
samecniero kvleviT institutebsa da calkeul mkvlevarTa Soris;
c) SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa sakiTxebze momuSave adgilobrivi programebis
warmomadgenlebsa da profesiul jgufebs Soris
d) SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa organizaciebs Soris;
e)
erovnul sakoordinato komitetebs Soris.
4.
saxelmwifoebma unda uzrunvelyon, rom gaerTianebuli erebis
organizaciis specializebulma dawesebulebebma, yvela samTavrobaTSoriso da
saparlamentTaSoriso organizaciebma globalur Tu regionalur doneze Caaban TavianT
saqmianobaSi SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa msoflio da regionaluri
organizaciebi.
IV. kontrolis meqanizmebi
1.
kontrolis meqanizmis mizania xeli Seuwyos wesebis efeqtur
ganxorcielebas. es daexmareba yvela saxelmwifos gaanalizos am wesebis
cxovrebaSi gatarebis msvleloba da Seafasos miRweuli progresi. kontrolis
Catarebisas unda gamovlindes siZneleebi da gaices rekomendaciebi gatardes aucilebeli RonisZiebebi,
romlebic xels Seuwyoben wesebis warmatebiT ganxorcielebas. kontrolis meqanizmebi
unda iTvaliswinebdes TiToeul saxelmwifoSi arsebul ekonomikur, socialur da
kulturul Taviseburebebs. saqmianobis mniSvnelovan elementad unda iqces
saxelmwifoTa Soris sakonsultacio daxmareba, gamocdilebisa da informaciis
urTierT gaziareba.
2.
wesebis dacvaze kontroli unda ganxorcieldes socialuri
ganviTarebis komisiam. amasTvis saWiroa dainiSnos specialuri momxsenebeli, xolo
Tu aucilebelia, es Tanamdeboba unda dafinansdes arasabiujeto resursebidan.
specialur momxsenebels unda hqondes Sesabamisi codna SezRuduli SesaZleblobis
mqone pirTa sakiTxebis sferoSi da saerTaSoriso organizaciebSi sami wlis
muSaobis gamocdileba.
3. SezRuduli
SesaZleblobebis mqone pirTa saerTaSoriso organizaciebma, romlebsac gaaCniaT
ekonomikur da socialur sabWoSi sakonsultacio statusi da organizaciebma,
romlebic warmoadgenen SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirebs da romelTac jer ar
CamouyalibebiaT TavianTi sakuTari organizaciebi, unda daafuZnon TavianTi eqspertTa
jgufi, romlis SemadgenlobaSic SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
organizaciebi umravlesobas unda warmoadgendnen. specialuri momxseneblis da
aucilebelobis SemTxvevaSi, samdivnos konsultaciis gawevisas mxedvelobaSi unda
iqnas miRebuli SezRudulobis sxvadasxvagvaroba da geografiuli ganawileba.
4. specialuri momxsenebeli
TanamSromlobs eqspertTa jgufTan mimoxilvis, konsultaciis, informaciisa da propagandis
gawevis winadadebebis wardegenaSi da wesebis SesrulebaSi, maTi kontrolis
ganxorcielebaSi.
5. specialuri
momxsenebeli saxelmwifoebs, gaeros organizaciul qveganayofebs,
samTavrebaTaSoriso da arasamTovrebo organizaciebs, SezRuduli Sesazleblobebis
mqone pirTa organizaciebis CaTvliT, ugzavnis kiTxvaTa CamonaTvals. sakiTxebi exeba
saxelmwifoTa gegmebs. Zireuli Sefasebis mizniT kiTxvebi unda iyos SerCeuli da moicavdes
rig konkretul wesebs. sakiTxTa momzadebisas specialuri momxmarebeli eTaTbireba
eqspertebs da samdivnos.
6. specialuri momxsenebeli
iRwvis pirdapiri dialogis dasamyareblad ara mxolod saxelmwifoebTan, aramed
adgilobriv arasamTavrobo organizaciebTanac nebismieri informaciasTan
dakavSirebuli Sexedulebisa da komentarebis moTxovniT, romlis CarTvac SemdgomSi gaTvaliswinebulia
moxsenebebSi. specialuri momxsenebeli konsultacias uwevs wesebis Sesrulebasa da
maTze kontrolis sakiTxebs da exmareba kiTxvebis CamonaTvalze pasuxis
momzadebaSi.
7. samdivnos myari
ganviTarebis da politikis koordinaciis departamenti, romelic gvevlineba gaerTianebuli
erebis organizaciis sakoordinacio centrad SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
da gaerTianebuli erebis organizaciis ganviTarebis programebis sakiTxebSi,
agreTve gaerTianebuli erebis organizaciis sistemis sxva stuqturebi da
meqanizmebi, rogoricaa regionuli komiteti, specializebuli dawesebulebebi da
saerTaSoriso TaTbirebi, TanamSromloben specialur momxsenebelTan wesebis
ganxorcielebisa da maTze erovnuli kontrolis dawesebis sakiTxebSi.
8. specialuri momxsenebeli
samdivnos daxmarebiT amzadebs moxsenebas socialuri ganviTarebis komisiaSi
warsadgenad sesiebze. am moxsenebebis momzadebisas momxsenebelma konsultaciebi
unda gamarTos eqspertTa jgufTan.
9. saxelmwifoebma unda
waaxalison erovnuli sakoordinacio komitetebi an maTi analogiuri organizaciebi,
raTa maT monawileoba miiRon wesebis dacvasa da maTze kontrolis ganxorcielebSi. erovnul
doneze sakiirdinacio centrebma unda daaweson koordinacia kontrolis procedurebze
wesebis SesrulebisTvis. SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa organizaciebi unda
waxalisdes monawileoba miiRos konrtolis yvela doneze.
10. arasabiujeto resursebis
mozidvis SemTxvevaSi unda gamoiyos erTi an ramodenime regionaluri uflebaTa
dacvis konsultantis Tanamdeboba, raTa daexmaron uSualod saxelmwifoebs ganaxorcielon
momsaxureba, rogoricaa:
a) erovnul da regionalur
doneze uflebebis Temaze saswavlo sameminarebis organizireba;
b) saxelmZRvanelo
principebis SemuSaveba, raTa daxmareba gaewios ulebebis strategiul ganviTarebas
da
g) informaciis gavrceleba uflebebis
Serulebis dadebiTi gamocdilebis Sesaxeb;
11. Tavis ocdameTxuTmete
sesiaze socialuri ganviTarebis komisiam unda Seqmnas gafarToebuli Semadgenlobis
muSa jgufi, romelic ganixilavs specialuri momxseneblis moxsenebas da dasaxavs
wesebis ufro efeqturad gamoyenebis SesaZleblobas. specialuri momxseneblis
moxsenebis ganxilvisas komisiis gafarToebuli Semadgenlobis samuSao jgufis
meSveobiT SezRuduli SesaZleblobis mqone pirTa saerTaSoriso organizaciebTan da specializebul
dasewebulebebTan, socialuri sabWos funqciuri komisiis proceduris 71-e da 76-e
wesebis Sesabamisad, gadis konsultaciebs.
12. specialuri momxseneblis
mandatis moqmedebis vadis gasvlis Semdeg Tavis sesiaze komisiam aucileblad unda
ganixilos misi mandatis gagrZelebis SesaZlebloba an daniSnos axali specialuri
momxsenebeli, an SeimuSaos kontrolis sxva meqanizmis gamoyeebis saSualeba da
warudginos Sesabamisi rekomendaciebi ekonomikur da socialur sabWos.
13. saxelmwifoebs unda waeyenos
winadadeba Seitanin nebayoflobiTi Senatani gaerTianebuli erebis organizaciis
nebayoflobiTi Senatanebis fondSi, SezRuduli SesaZleblobebis mqone pirTa
uflebebis dacvis mizniT.
1. А/37/351/Add.1 и Corr. 1, danarTi, kari VIII, rekomendacia 1 (IV)
2. gancxadebuli generaluri asambleis 37/53
rezoluciaSi
3. rezolucia 217A (III)
4. rezolucia 2200A (XXI), danarTi.
5. rezolucia 44/25, danarTi.
6. rezolucia 34/180, danarTi.
7. World Health Organization, International
Classsification of Impairments, Disabilities, and Handicaps: A manual of
classification relating to the consequences of desease (Geneva 1980)
8. rezolucia 45/158, danarTi.
9. rezolucia 3447 (XXX)
10. rezolucia 2856 (XXX)
11. rezolucia 2542 (XXIV)
12. rezolucia 46/119, danarTi.
13. Final Report of the World Conference on
Education for All: Meeting Basic Learning Needs, Jomtien, Thailand,
5-6 March 1990, Inter-Agency Commission (UNDP, UNESCO, UNICEF, World Bank) for
the World Conference on Education for All, New York, 1990, appendix 1.
wyaro:
generaluri asambleis oficialuri moxsenebani, ormocdamerve sesia, danarTi #49
(A/48/49), gverdebi: 292-306.
|
gamocemis kordinatori: saqarTvelos
invalid qalTa saerTaSoriso asociacia
xelmZRvaneli manana galuaSvili
rusulidan Tavisufali Targmani:
daviT jiqia, manana galuaSvili
finansuri mxardaWera:
qalTa fondi saqarTveloSi
Tbilisi
– 2007
generaluri asamblea
United Nations General Assembly
Distr. GENERAL
A/RES/48/96
20 December 1993

Комментариев нет:
Отправить комментарий